Alina Nowicka-Jeżowa – Madrygały staropolskie. Z dziejów liryki miłosnej w epoce renesansu i baroku.

Praca niniejsza jest rozbudowanym fragmentem rozprawy doktorskiej, rozważającej staropolską lirykę meliczną w kontekście włoskiej poesia per musica.
Do podjęcia tej problematyki skłoniło autorkę poszukiwanie rzeczywistego znaczenia terminu „padwan”, towarzyszącego popularnym pieśniom erotycznym. Nazwa ta, kojarząca się z włoską stolicą Polaków, nie odpowiadała w istocie określonemu gatunkowi literackiemu. W potocznej praktyce językowej odnosiła się ona do rozmaitych form erotyki nielicznej, spowinowaconych z włoskimi madrygałami, wilanellami, serenadami oraz dialogami pieśniowymi.
Liczne zbieżności formalne meliki polskiej i włoskiej nie dowodzą generalnie naśladownictwa obcych wzorów. Wskazują raczej, iż pieśń staropolska — oryginalna i swojska w kolorycie obyczajowym i artystycznym, a wobec tego poczytywana za endemiczny twór sarmackiego baroku — rozwijała się w powiązaniu z tradycją europejską.
Główny nurt tych związków wyznaczały erotyki kurtuazyjne o charakterze madrygałowym. Poświęcone im studium nie zmierza do monograficznego ujęcia zagadnienia. Jako praca w przedmiocie tym wstępna, rekonesansowa, stara się dowieść istnienia w liryce polskiej form analogicznych do madrygału zachodnioeuropejskiego. Wskazuje na zasięg występowania pieśni madrygałowych w literaturze XVI—XVII stulecia. Siedzi ich rozwój i określa charakter powiązań z poezją włoską.
Książka zawdzięcza wiele opiece naukowej i pomocy promotora —-prof. dra Tadeusza Ulewicza, oraz życzliwej krytyce recenzentów: prof. prof. Alojzego Sajkowskiego, Stanisława Grzeszczuka oraz Janusza Pel-ca, któremu chciałabym złożyć szczególnie serdeczne wyrazy wdzięczności. Pragnę również. wyrazić podziękowania prof. drowi Mieczysławowi Brahmerowi, prof. dr Krystynie Kasprzyk oraz prof. drowi Czesła-wowi Hernasowi, którzy pracę zechcieli przejrzeć i ocenić. Ważne uwagi i sprostowania wnieśli do niej także doc. dr Jadwiga Rytel, doc. dr Jan Slaski, dr E. Zwolińska oraz — jako recenzent — dr Andrzej Litwornia.   źródło opisu: Ossolineum, 1978