Andrzej Zybertowicz – Przemoc i poznanie. Studium z nie – klasycznej socjologii wiedzy

Nigdy nie poznajemy świata jaki jest sam w sobie. Poznajemy świat, który jest kulturowo społecznie – w tym poznawczo – wytwarzany. Wiedzy pojęciowej nie można wypreparować z uwikłań historycznych.

Poznanie pojęciowe, jako zjawisko nieodwołalnie kulturowo, podlega oddziaływaniu wielu czynników społecznych – wśród nich znajdujemy przemoc.

Czy przemoc wobec wiedzy jest czymś prawidłowym czy klasycznym ? Czy poznanie pojęciowe – jako sposób odnoszenia się ludzi do świata swych doświadczeń – w ogóle mogłaby zaistnieć bez praktyki przemocy. Jeśli nie tylko wiedza, ale i jej przedmiot jest społecznym konstruktem, to czy posługując się przemocą można narzucić zbiorowościom ludzkim dowolną wiedzę i dowolny świat. Czy bez odwołania się do przemocy można prowadzić badania społeczne, dające rezultaty równie „solidne” co ustalenia przyrodoznawstwa?

Oto pytania na które stara się odpowiadać ta książka. Kontekst analizy wyznacza socjologiczna, konstruktywistyczna koncepcja wiedzy. Konfrontując ja z epistemologiczną i obiektywistyczną orientacja filozoficzną autor pokazuje, iż podejście konstruktywistyczne daje sobie radę z problemami, wobec których ujęcia tradycyjne są bezradne.

Nawiązując do rozważań takich między innymi myślicieli jak Michel Foucault, Ernest Gelner, Jerzy Kmita, Richart Rorty, Bryan S. Turner autor podąża wąskim szlakiem, pomiędzy Scyllą epistemologii modernistycznych a Charybdą postmodernistycznych anty- epistemologii, dzięki odwołaniu się do koncepcji realizmu wewnętrznego Hilarego Putmana szlak ten unika słabości obu tych opcji. (będąc być może uwikłanym w słabości nowego typu.   źródło opisu: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 1995