Armand Caulaincourt – Wspomnienia z wyprawy na Moskwę 1812 r.

Wspomnienia Armanda Calaincourta to jedno z najcenniejszych źródeł dotyczących historii Napoleona. To przede wszystkim dialog autora z Cesarzem, w którym Calaincourt nie stronił od wyrażania całkiem odmiennych niekiedy opinii niż Napoleon. Ale w Smorgonii miejsca gdzie Cesarz opuścił Wielką Armię to właśnie Calaincourta zabiera Napoleon w podróż do Paryża. Podczas długiej podróży Napoleon opowiada mu o przeszłości, teraźniejszości i przyszłości. To swoista spowiedź Cesarza, którą skrupulatnie zapisuje autor.

„…Trzeba przyłączyć do Polski nowe terytoria, musimy zrobić z niej wielkie państwo. Trzeba dać jej Gdańsk i dostęp do morza….

…Polsce potrzebny jest władca cudzoziemiec. Polak wzbudziłby zbyt wiele zawiści. Czartoryscy, Potoccy, Poniatowscy i inni mają wygórowane ambicje. Odpowiadałby im pewnie marszałek Murat, ale on ma pusto w głowie. Hieronim także jest próżny – nigdy nie zrobił nic rozsądnego…”   źródło opisu: FINNA, 2006 źródło okładki: http://www.finna.com.pl/