autor nieznany – Tora Pardes Lauder. Dewarim – Księga Powtórzonego Prawa

Księga Dewarim nazywana jest Miszne Tora, czyli Powtórzoną Torą, i stanowi rekapitulację zdarzeń oraz praw z ksiąg poprzednich, zawiera między innymi powtórzenie Dziesięciu Przykazań i deklaracji przymierza, lecz dopełniona jest również ponad siedemdziesięcioma przykazaniami (na ponad dwieście, które są w niej wymienione), których wcześniejsze cztery księgi nie notują.

Dewarim obejmuje najkrótszy spośród ksiąg Tory okres trzydziestu siedmiu dni. To pożegnalna mowa Moszego, zwieńczona wspaniałą pieśnią i błogosławieństwem dla plemion Jisraela. Tak jak w całej Torze, również w swoich ostatnich, wypowiadanych przez długi ciąg dni słowach, Mosze prezentuje się jako jednostka bezgranicznie oddana swej wyjątkowej misji.

Księga Dewarim kończy się śmiercią Moszego, któremu Bóg zakazał wejścia do ziemi obiecanej synom Jisraela. Komentarz w Torze Pardes Lauder przypomina w tym kontekście postać wielkiego krakowskiego rabina, Natana Naty Spiry, który w dziele Megale amukot przedstawił dwieście pięćdziesiąt dwie, oparte na kabale i gematrii, fascynujące wykładnie wersetów Dewarim 3, 23-28, zawierających modlitwę Moszego i odmowną odpowiedź Boga.

Pustynia, którą przemierzali Żydzi od II księgi Tory począwszy, stała się dla nich przestrzenią przygotowania – poprzez słowo, które na Synaju zostało usłyszane i które miało być usłuchane. Do Erec Jisrael musieli się oni wspiąć – i to nie w sensie jedynie fizycznym, lecz duchowym. Erec Jisrael jest bowiem nie tylko bytem materialnym, lecz poziomem woli (słowo erec, „ziemia” powiązane jest ze słowem racon, „wola”), możliwością duchowego wzrostu.

***

red. rabin Sacha Pecaric i Lidia Kośka
tłum. haftar: Andrzej Borowski
tłum. koment.: zespół tłumaczy Pardes Lauder
tekst hebrajski i polski, komentarz Rasziego w oryginale, komentarze rabinackie z kilkunastu stuleci, eseje, ilustracje, tabele, bibliografia   źródło opisu: Tora Pardes, 2006 źródło okładki: www.pardes.pl