Dorota Jewdokimow – Człowiek przemieniony. Fiodor M. Dostojewski wobec tradycji Kościoła Wschodniego

Autorka przyjmuje jako punkt wyjścia klasyfikację literatury o Dostojewskim autorstwa wybitnego współczesnego znawcy rosyjskiej myśli filozoficzno-religijnej Igora Jewłampijewa. Głównym przedmiotem badań są wielkie powieści pisarza oraz publicystyka i epistolografia. Centralnym w tym kontekście zagadnieniem twórczości Dostojewskiego jest relacja człowiek-Bóg. Książka składa się z dwóch części. W pierwszej (Związek sztuki i religii w twórczości Dostojewskiego) autorka określa specyfikę i oryginalność dzieła literackiego Dostojewskiego, jego szczególną formę artystyczną; w drugiej (Relacja Bóg-człowiek w twórczości Dostojewskiego) bada treści tego dzieła, a zwłaszcza centralne zagadnienie „zmagań” człowieka z Bogiem. W swoich rozważaniach autorka uwzględnia wszystkie polskie prace o Dostojewskim oraz liczne obcojęzyczne, w tym najnowszą literaturę rosyjską poświęconą Dostojewskiemu.

SPIS TREŚCI

Wstęp

Część Pierwsza

ZWIĄZEK SZTUKI I RELIGII W TWÓRCZOŚCI FIODORA M. DOSTOJEWSKIEGO

Rozdział 1. Refleksja estetyczna i estetyka dzieł F.M. Dostojewskiego
1.1. Metafizyka ugruntowana w estetyce
1.2. Pytanie o istotę piękna
1.3. Rozważania wokół problemu sztuki i jej powołania
1.4. „Realizm w wyższym sensie”
1.5. Dysonansowość kultury
1.6. Estetyka dysonansu
1.7. „Trzeci” w dialogu – Michaiła Bachtina koncepcja poetyki dzieł Dostojewskiego

Rozdział 2. Ikonograficzna wizja świata w twórczości F.M. Dostojewskiego
2.1. Znaczenie i treść ikony w tradycji Kościoła Wschodniego. Podstawy teologiczne
2.1.1. Dogmatyczne podstawy ikony
2.1.2. Akt kontemplacji ikony
2.1.3. Idea „odzwierciedlenia praprzyczyny” Pseudo-Dionizego Areopagity
2.1.4. Symbol w przedstawieniach ikonograficznych
2.1.5. Podstawowe zasady ikonopisarstwa
2.2. Relacja między językiem ikony a językiem powieści Dostojewskiego
2.2.1. Instrumentarium porównań intersemiotycznych
2.2.2. Ograniczenia metody semiotycznej
2.2.3. Teologia ikony, hermeneutyka i fenomenologia jako metody uzupełniające
2.3. Przedstawienia ikonograficzne a kreacja świata w powieściach F.M. Dostojewskiego
2.3.1. Fizyczna obecność ikony w dziele Dostojewskiego
2.3.1.1. Dziewczyna z obrazem
2.3.1.2. „Dwie połówki” Wiersiłowa
2.3.1.3. Rewolucjoniści – obrazoburcy
2.3.2. Ikonograficzna wizja świata
2.3.2.1. Sąd Ostateczny
2.3.2.2. Zstąpienie do Otchłani
2.3.3. Ikonograficzna kreacja postaci
2.3.3.1. „Cicha Sonia”
2.3.3.2. „Maska” Stawrogina

Część Druga
RELACJA BÓG – CZŁOWIEK W TWÓRCZOŚCI F.M. DOSTOJEWSKIEGO

Rozdział 1. Człowiek tematem twórczości Fiodora M. Dostojewskiego
1.1. Dusza ludzka jako przedmiot opisu literackiego
1.2. Krytyka pozytywistycznego modelu człowieka
1.3. Podstawy antropologii prawosławnej

Rozdział 2. Poznanie Boga w porządku rozumu i wiary
2.1. Teologia i mistyka
2.2. Granice rozumu
2.2.1. Rozum Euklidesowy
2.2.2. Czekając na cud
2.2.3. Wiedza jako grzech
2.2.4. „Człowiek podziemny” – od filozofii tragedii ku filozofii nadziei

Rozdział 3. „Kardiocentryczna” koncepcja człowieka w twórczości F.M. Dostojewskiego
3.1. Serce jako centrum życia duchowego
3.2. Serce polem walki Boga z diabłem
3.3. Głos serca i sumienie
3.4. Spowiedź serca
3.5. Pozycja Boga w sytuacji spowiedniczej
3.6. „Królestwo Boże” – doświadczenie i wyobrażenie

Rozdział 4. Człowiek przemieniony
4.1. Pośrednik na drodze ku Bogu
4.1.1. Postać Sofii
4.1.2. Dziecko
4.2. Cud nawrócenia
4.2.1. Doświadczenie mistyczne i życie mistyczne w tradycji Kościoła Wschodniego
4.2.2. Cechy doświadczenia mistycznego
4.2.3. Cud nawrócenia w powieściach F.M. Dostojewskiego

Zakończenie   źródło opisu: http://www.kulturoznawstwo.amu.edu.pl