Eric R. Dodds – Pogaństwo i chrześcijaństwo w epoce niepokoju

Każda przestrzeń pograniczna jest terenem skłaniających do twórczych poszukiwań — filozoficznych, antropologicznych, artystycznych. Niniejsza książka pióra wybitnego oksfordzkiego uczonego to syntetyczne opracowanie jednego z takich tematów, mianowicie kwestii postaw religijnych i społecznych w „epoce niepokoju”, czyli w okresie schyłku starożytności, od panowania Marka Aureliusza do czasów Konstantyna Wielkiego. Autor opisuje i analizuje swoistą walkę o ludzkie umysły, która zachodziła między coraz bardziej podatnym na przemiany systemem wierzeń pogańskich a zdobywającą sobie coraz więcej wyznawców religią chrześcijańską. Szuka wytłumaczenia dla rewolucyjnej przemiany, którą przeszła cywilizacja śródziemnomorska. Porównuje doświadczenia religijne i systemy wiedzy o świecie zachowane w pismach pogańskich i chrześcijańskich, zestawiając np. Ojców Kościoła z pitagorejczykami, by w rezultacie ukazać bogatą perspektywę religijnych odczuć i poszukiwań, będących udziałem ludzi tamtego przełomowego okresu.

„Gdyby poprosić jakiegokolwiek wykształconego poganina z II w. n.e. o opisanie w kilku słowach różnicy pomiędzy jego własnym życiem a życiem chrześcijanina, mógłby odpowiedzieć, że różnica leży pomiędzy logismos i pistis, pomiędzy racjonalnym przeświadczeniem a ślepą wiarą. Dla każdego człowieka wychowanego na klasycznej filozofii greckiej słowo pistis oznaczało najniższy stopień poznania: to był stan umysłu człowieka niewykształconego, który wierzy w to, co zasłyszy, nie potrafiąc przedstawić powodów dla takiego przekonania. Z drugiej strony św. Paweł, idąc za tradycją żydowską, przedstawiał pistis jako główny fundament życia chrześcijańskiego. A tym, co zdumiewało wszystkich wczesnych pogańskich obserwatorów, Lukiana i Galena, Celsusa i Marka Aureliusza, było całkowite zawierzenie chrześcijan w nieudowodnione twierdzenie — do tego stopnia, by chcieć umrzeć za to, czego nie można udowodnić”.   źródło opisu: http://www.homini.com.pl/index.php?s=karta&id=97 źródło okładki: http://www.homini.com.pl