Ewa Łukaszyk – Archipelagi wyobraźni. Z dziejów toposu wyspy w kręgu literatur romańskich

Wyspa – miejsce odcięte od zwykłej przestrzeni, czasem nawet leżące poza czasem stanowi archetyp sanktuarium i rodzaj świata paralelnego o odmiennych i cudownych właściwościach. Geograficzny konkret lądu otoczonego wodą to jedynie punkt wyjścia, który literatura od najdawniejszych czasów oblekała w symboliczne znaczenia. Wyspa rajska, ląd, na którym zachował się w stanie nieskażonym pierwotny ład, bywa przestrzenią kontemplacji, siedzibą mnicha i mistyka lub miejscem inicjacyjnego doświadczenia, symbolem fuzji kosmicznych pierwiastków. Później pojawia się jej sztuczna konkurentka, utopia, przestrzeń ładu budowanego przez człowieka. Izolacja stanowiąca podstawową cechę wyspy ma i swoją ciemną stronę. Nad pierwotnym rajem ciąży przeczucie zagłady, a sztucznie stworzony ład przeradza się w totalizujący koszmar. Utopia zwykle okazuje się nieudanym eksperymentem, ale tęsknota za wyspą zachowuje swój ożywczy potencjał.   źródło opisu: Wydawnictwo Uniwerystetu Jagiellońskiego, 2007 źródło okładki: http://www.wuj.pl/