Grzegorz Kowal – Anatomia kulturowej legendy

Analiza legendy kulturowej sprowadza się do uwzględnienia okoliczności
jej powstawania oraz do określenia funkcji, jakie przyjdzie jej pełnić.
Za przykład legendy tego rodzaju uznać można Jerzego Kukuczkę – legendę
polskiej i światowej himalaistyki. Proces krystalizacji legendy
warunkują nie tylko zalety, przymioty i dokonania wybranej jednostki.
Niepowtarzalna wiązka cech osobowościowych wystarczy do obwołania
człowieka autorytetem, zasada ta jednak nie zawsze sprawdza się w
odniesieniu do postaci uznanych za legendarne. Współdecydujące w owym
procesie okazuje się bowiem społeczne zapotrzebowanie. Człowiek legenda
upodabnia się przez to do wychowawcy – w znaczeniu, jakie słowu temu
nadał Janusz Korczak. Gdy pierwszy z nich kształtuje dzieje i jest
zarazem przez nie kształtowany, drugi staje się podmiotem i przedmiotem
wychowania. Legenda kulturowa to zespół opinii na temat jednostki
wyróżniającej się na tle grupy, których popularyzacji sprzyjają media i
sztuka – w procesie tym faktografia ma znaczenie drugorzędne. Takie
zdefiniowanie legendy kulturowej oznacza, że poza grupami szczególnie
zainteresowanymi kreowaniem i szerzeniem tego typu narracji muszą
pojawić się odbiorcy skłonni narzucany obraz przyjąć. W ten sposób w
legendzie ujawnia się powrót do archaicznego mitu: logos zostaje wyparty
przez sugestywność nadawców i wiarę odbiorców. Jest to wiara wbrew
faktom i rozsądkowi, na przekór naukowym ustaleniom i namacalnym dowodom.
  źródło opisu: Matras źródło okładki: Matras