Hanna Muszyńska-Hoffmannowa – Panna Trau

Panna Trau to młodsza z dwóch córek Romualda Traugutta, straconego w Cytadeli Warszawskiej Wodza Powstania Styczniowego. Przedstawiając jej życie od najwcześniejszego dzieciństwa, odtwarza pisarka równocześnie atmosferę tych lat, życie rodzinne w szlacheckich dworkach, nastroje i akcje patriotyczne, tajne nauczanie wśród nieustannego zagrożenia ze strony carskiej policji, życie młodzieży w tych warunkach, dowcipne wybiegi „uriadników” charakterystyczne dla warszawskiej konspiracji. Wprowadza też autorka plejadę postaci z kół artystycznych, literackich, znanych pedagogów i uczonych. Wszyscy poznani tu ludzie, nawet marginesowo wprowadzeni, są żywi, wielowymiarowi, obdarzeni specyficznym dla pisarstwa Hanny Muszyńskiej-Hoffmannowej ciepłem, temperamentem i humorem. Romuald Traugutt przedstawiony na tle obficie cytowanej korespondencji z rodziną jest tu nie tylko wodzem, ale przede wszystkim człowiekiem widzianym z bliska, okiem czułym, dostrzegającym szczegóły gdzie indziej pomijane. Bohaterka, w nieustannym promieniowaniu jego pamięci żyjąca własnym pełnym życiem, jest na pewno jedną z najsympatyczniejszych postaci współczesznej powieści historycznej.