Henryk Barycz – Sebastian Petrycy – uczony doby Odrodzenia

Sebastian Petrycy z Pilzna

Życiorys:

Ur.1554 r. – zm.1626 r. był synem rajcy z Pilzna. Studiował sztuki wyzwolone w Akademii Krakowskiej, był nauczycielem w szkole parafialnej w Olkuszu, seniorem bursy filozofów Akademii Krakowskiej, profesorem na wydziale sztuk tej uczelni i nauczycielem retoryki w Szkołach Nowodworskich. W 1589 r. wyjechał do Padwy na studia medyczne. Po powrocie przebywał na dworach magnackich jako lekarz. W latach 1606-1607 towarzyszył Marynie Mniszchównie w czasie wyprawy Dymitra Samozwańca I na Moskwę.

Dzieła:

Swoje myśli na temat wychowania i kształcenia młodzieży wyraził w tzw. „Przydatkach” do tłumaczonych przez siebie z łaciny na język polski Ekonomiki, Polityki i Etyki Arystotelesa.

Poglądy pedagogiczne:

1. Podkreślał znaczenie domu rodzinnego w wychowaniu.
2· Wszechstronnie rozwinął teorię wychowania fizycznego, moralnego i umysłowego. Zwrócił szczególną uwagę na wychowanie fizyczne à dużo uwagi poświęcał higienie i diecie, hartowaniu ciała dzieci i młodzieży; doceniał znaczenie ruchu, gier ruchowych i gimnastyki dla rozwoju fizycznego dziecka.
3· Był zwolennikiem wychowania stanowego.

Dzielił szkołę na trzy stopnie:

a) elementarny à przeznaczony dla chłopców w wieku 7-14 lat, miał obejmować naukę czytania, pisania i trivium (obejmowało gramatykę, co oznaczało biegłość w łacinie, dialektykę (logikę) oraz retorykę (sztukę układania mów).
b) średni à przeznaczony dla szlachty, miał uczyć filozofii moralnej (etyki), retoryki, historii, łaciny oraz języków nowożytnych (j. włoski, j. hiszpański) à program nauczania miał się kończyć specjalnym przeszkoleniem wojskowym w szkołach szermierczych, przygotowując do obrony granic państwa.
c ) wyższy à przeznaczony dla mieszczan, którzy powinni się kształcić bardziej wszechstronnie i na wyższym poziomie; mieszczanie powinni studiować teologię albo medycynę.

Uważał, że szkolnictwo powinno być poddane pod zwierzchnictwo państwa. Zajął się wychowaniem kobiet: uważał, iż powinny one zachowywać wstydliwość panieńską, nie wychodzić bez towarzystwa starszej kobiety, nie próżnować: prząść, szyć, haftować i poznawać gospodarstwo domowe, uprawiać zabawy, aby były miłe i wesołe, unikać wielomówności.

Zasługi:

1. Poruszenie tematu higieny i wychowania fizycznego jako nierozłącznych elementów dobrego wychowania;
2. Jako pierwszy Polak poruszył kwestię wychowania dziewczęcego (omijając kształcenie umysłowe).