Honoré de Balzac – Kawalerskie gospodarstwo

Agata Rouget, córka ubogiego lekarza z Issoudun, przy pomocy dalekiej krewnej, pani Descoings, wychowuje dwóch synów: Filipa i Józefa. Starszy, Filip, jest zapalczywym lekkoduchem i nieuczciwym egoistą, młodszy, skromny i szczerze oddany matce, pragnie realizować się jako malarz. Pani Rouget nie jest jednak w stanie docenić zalet Józefa i ślepo faworyzuje Filipa, pomagając mu finansowo nawet wtedy, gdy marnuje on kolejne sumy pieniędzy na skazane na porażkę interesy, jak liberalna gazeta, zachwycona jego przerwaną karierą w armii napoleońskiej. Mija kilka lat, dopóki matka pojmuje prawdziwe uczucie młodszego syna.

Po poniesieniu kolejnych strat finansowych związanych z wydatkami Filipa Agata dowiaduje się od swojej matki chrzestnej, że jej brat, dziedzic większości rodzinnego majątku, ma zamiar wydziedziczyć siostrę i jej synów na rzecz kochanki, Flory Frazier, oraz miejscowego działacza politycznego Gileta, byłego żołnierza napoleońskiego. Agata i Józef udają się do Issoudun, jednak nie udaje im się niczego uzyskać. Z kolei Filip, zjawiwszy się w miasteczku, by wywalczyć tylko dla siebie schedę po wuju, zabija Gileta w pojedynku, a następnie uwodzi Florę i żeni się z nią, przejmując rodzinną fortunę. Odmawia matce i bratu jakiegokolwiek wsparcia, co doprowadza w końcu starą Agatę do utraty ostatnich złudzeń i śmierci, zaś Florę podstępnie truje. Nie jest jednak w stanie prowadzić życia rentiera: wyjeżdża do Algierii, gdzie ginie w bitwie. Majątek przejmuje Józef, w tym czasie już uznany malarz.