Iwan Turgieniew – Poezje prozą

Poezje prozą stanowią splot niemal wszystkich elementów Turgieniowskiego tworzywa. Kiedy je czytać z myślą o biografii autora, pamiętając, że powstawały u schyłku jego żywota, łatwo tu odnaleźć wątki większości zagadnień moralnych, egzystencjalnych, filozoficznych, socjalnych, religijnych i politycznych, które bywały przedmiotem jego zainteresowań i medytacji, w taki lub inny sposób znalazły swoje odbicie w jego twórczości, z jakichś względów zostały w niej nie w pełni rozwinięte lub też całkiem pominięte. Są tu wspomnienia i sny, zarysy rzeczy nie napisanych i echa lub powtórzenia tego, co już kiedyś przybrało kształt, odgłosy wydarzeń bieżących i sprawy przywołane z głębi lat, wrażenia i myśli, impresje i szkice świata widzialnego i duchowego. W tym szkicowniku jednak każdy rysunek jest wykończony i wyrazisty, choć nie każdy może godny ręki mistrza. Trzeba także patrzeć na „Poezje prozą” jak na pamiętnik doświadczeń i wrażeń wielkiego artysty, spisany pod koniec życia, gdy linia goryczy, rozczarowań, żalu i rezygnacji, jak zawsze gdy ją kreśli człowiek dojrzały i mądry, splata się z linią wdzięczności dla ludzi, zachwytu światem i nadziei, że dni i prace nie minęły nadaremnie. – z posłowia Pawła Hertza.