Jacek Banaszkiewicz – Polskie dzieje bajeczne Mistrza Wincentego Kadłubka

Mistrz Wincenty, zwany Kadłubkiem, dziejopis, biskup krakowski intelektualista przełomu wieku XIII na XIII, zostawił po sobie kronikę, która wyposażyła dzieje królestwa polskiego w prześwietną i sięgającą starożytności historię. Te dzieje bajeczne, jak je dzisiaj nazywamy, szybko i na długi czas stały się ważną częścią obrazu ojczystej przeszłości. W epoce nowożytnej, kiedy krytyce poddano wątki opowieści mistrza Wincentego o polskich pradziejach, bohaterowie i podania z jego dzieła funkcjonowały od dawna jako dobra kultury ogólnonarodowej. Kto i dziś nie zna Kraka Krakusa założyciela Krakowa, smoka wawelskiego czy pięknej Wandy Dzielni Lestkowie Leszkowie, poprzednicy Popiela i Piasta, a również pogromcy Aleksandra Macedońskiego i Juliusza Cezar, wcześniej ustępowali z pola widzenia historyków i szerszych rzesz Polaków. Celem pracy jest uchwycenie i zbadanie schematów fabularno mitologicznych, dzięki którym autor rozwija opowieść o najstarszych, bajecznych dziejach kraju. Chodzi też o to, by rozszyfrować znaczenia symboliczne postaci zaludniających starożytne dzieje Polski. Materiałów porównawczych dla Kraka autor poszukiwał w podaniach o mitycznych czy półmitycznych herosach fundatorach ładu społecznego wspólnoty. Wanda stanęła w długim szeregu przepięknych bohaterek kobiet uosabiających dorodność ziemi i jej ludu. Lestkowie Leszkowie jako postacie fabuły dobrze prezentowali się na tle groźnych przywódców watah młodych wojowników. Autor porusza i inne problemy np. smok w wykładzie historii , które w sumie pozwoliły zamknąć rzecz wnioskiem, iż dzieje bajeczne mistrza Wincentego są całością przemyślaną, zbudowaną z zamiarem wyposażenia królestwa polskiego we wszystkie wartości niezbędne mu w państwowej egzystencji.