Jan F. Terelak – Człowiek w sytuacjach ekstremalnych. Izolacja antarktyczna

Doc. dr hab. Jan Terelak, autor książki, jest psychologiem wojskowym. W latach 1978-79 brał udział w III Wyprawie Antarktycznej Polskiej Akademii Nauk, przebywając wraz z uczestnikami wyprawy na wyspie King Georg w polskiej stacji im. H. Arctowskiego przez okres dwunastu miesięcy. Przeprowadzone na stacji badania, obserwacja zachowań i działania kolegów w wysoce stresowej sytuacji izolacji, zwłaszcza podczas zimy antarktycznej, stały się podstawą do napisania niniejszej książki. Jest to pierwszy tego typu w nauce polskiej zobiektywizowany opis reakcji ludzkich w warunkach izolacji i zagrożenia. Autor postarał się ponadto o możliwie najszersze zaprezentowanie stanu badań i poglądów panujących w tej dziedzinie psychologii; książka ta jest zatem również swoistą dokumentacją stanu wiedzy o przedmiocie badań.

SPIS TREŚCI:

Wstęp

1. ŚRODOWISKOWE (SYTUACYJNE) UWARUNKOWANIA FUNK­CJONOWANIA CZŁOWIEKA
1.1. Główne twierdzenie psychologii ekologicznej
1.2. Sytuacja jako podstawowe pojęcie ekologiczne
1.3. Sytuacja jako układ stymulacyjny
1.4. Potrzeba stymulacji jako jedna z podstawowych potrzeb ludzkich

2. ŹRÓDŁA DANYCH O FUNKCJONOWANIU CZŁOWIEKA W SY­TUACJI OGRANICZONEJ STYMULACJI .
2.1. Charakterystyka ogólna
2.2. Człowiek w samotności (osamotnieniu)
2.3. Człowiek w deprywowanym środowisku wychowawczym .
2.4. Człowiek w izolacji przymusowej
2.4.1. Izolacja szpitalna
2.4.2. Izolacja penitencjarna
2.5. Człowiek w deprywacji (izolacji) przypadkowej
2.5.1. Katastrofy górnicze
2.5.2. „Penthouse”
2.5.3. Schrony
2.6. Człowiek w deprywacji (izolacji) zadaniowej
2.6.1. Ekspedycje wysokogórskie
2.6.2. Ekspedycje speleologiczne . . .
2.6.3. Statki dalekomorskie
2.6.4. Kapsuły podmorskie (underwater habitat)
2.6.5. Okręty podwodne .
2.7. Człowiek w symulowanych warunkach deprywacji (izolacji) kosmicznej

3. CHARAKTERYSTYKA SYTUACJI DEPRYWACJI (IZOLACJI) .
3.1. Problemy terminologiczne
3.2. Problemy definicyjne
3.3. Badania nad efektami deprywacji sensorycznej (percepcyjnej) .
Doznania halucynopodobne
3.31. Sprawność percepcyjna i psychomotoryczna
3.32. Sprawność umysłowa
3.33. Zmiany fizjologiczne
3.34. Różnice indywidualne w tolerancji deprywacji
3.4. Trudności metodologiczne i teoretyczne
3.41. Zmienne pozadeprywacyjne
3.42. Koncepcje wyjaśniające

4. FUNKCJONOWANIE CZŁOWIEKA W SYTUACJI IZOLACJI AN- TARKTYCZNEJ JAKO PROBLEM BADAŃ WŁASNYCH . . .
4.1. Czynniki sterowane środowiska antarktycznego
4.1.1. Środowisko fizyczne .
4.1.2. Środowisko psychologiczne i społeczne : . .
4.2. Przegląd badań psychologicznych przeprowadzonych w stacjach antarktycznych
4.2.1. Historia badań psychologicznych w Antarktyce
4.2.2. Problematyka badań antarktycznych
4.2.2.1. Selekcja personelu antarktycznego
4.2.2.2. Przystosowanie emocjonalne ………
4.2.2.3. Przystosowanie społeczne
3.3. Założenia badań własnych
3.3.1. Cel badań
3.3.2. Problematyka badań

5. METODY I ORGANIZACJA BADAŃ
5.1. Miejsce badań
1. Środowisko fizyczne
2. Problemy logiczne
3. Środowisko psychologiczne
5.2. Dobór osób do badań i charakterystyka grupy
1. Proces doboru i selekcji
2. Charakterystyka badanych osób
3. Zadania członków grupy zimującej …….
5.3. Techniki pomiaru i organizacja badań

6. WYNIKI BADAŃ I DYSKUSJA
6.1. Aspekt stymulacyjny sytuacji izolacji antarktycznej .
6.2. Aspekt funkcjonalny sytuacji izolacji antarktycznej .
6.3. Aspekt społeczny sytuacji izolacji antarktycznej
6.4. Aspekt przestrzenno-czasowy sytuacji izolacji antarktycznej .
6.5. Percepcja sytuacji izolacji antarktycznej …….
Zakończenie
Piśmiennictwo
Kalendarz III Wyprawy Antarktycznej PAN