Janusz Sztumski – Socjologia organizacji

Ta książka zrodziła się z tyle prostego, co zarazem niezwykle złożonego faktu społecznego, precyzyjnie ujętego przez prof. Władysława Markiewicza w jego przedmowie, a mianowicie, że „Przynależność do organizacji jest po prostu warunkiem koniecznym istnienia człowieka jako istoty społecznej, przeto zajmująca się tym właśnie socjologia może istnieć tylko dzięki temu, że jest równocześnie socjologią organizacji”.

Ale tę książkę zrodziła też potrzeba praktyki edukacyjnej: socjologia organizacji stała się dziś jedną z ważnych dyscyplin akademickich, rozwijaną w pracowniach socjologów i wykładaną na wielu kierunkach studiów, dyscypliną wciąż też poszukującą swojego dojrzałego kształtu tak teoretycznego, jak i metodologicznego. Ten wysiłek poznawczy ujawnia się przy lekturze tego ważnego studium cenionych Autorów.

Osią konstytuującą ten wysiłek jest najpierw wnikliwą eksplikacją pojęcia organizacji: rozumienie jej jako realnej, empirycznie i pragmatycznie uchwytnej formy zbiorowego życia ludzi, oraz jako historycznego procesu formowania się wspólnot ludzkich, dzięki którym zdolne były przetrwać. A mówiąc jeszcze ściślej o organizacji to, można ją też, jak Piotr Sztompka, definiować jako zintegrowany zbiór pozycji społecznych i stosunków społecznych realizujący jakieś istotne społecznie funkcje i tworzące pewną całość.

Oto przestrzeń ludzkiej egzystencji, oto dynamika rozwoju jej form, oto jej coraz bardziej złożone konfiguracje, oto proces, który dyktuje dziś pogląd o życiu naszym w „społeczeństwie organizacji”. Ten proces śledzimy z uwagą wnikając krok po kroku w tekst tego studium: poznając dystynkcje związane z pierwotnymi i wtórnymi strukturami współżycia ludzi, z ich rozwojem w bliższej i dalszej historii, z istniejącą w nich władzą; a następnie śledząc kształtowanie się i rozwój samej już socjologii organizacji – jej twórców, poczynając od Augusta Comte’a, poprzez twórców „szkoły klasycznej”, koncepcje socjologów amerykańskich czy autorów prac „spokrewnionych” z socjologią organizacji (psychologów czy teoretyków zarządzania). To klarowny, przejrzysty wykład akademicki, bardzo przydatny zwięzłością ujęć, tworzący kompendium wiedzy przydatnej każdemu, komu nie może być obca rzeczywistość, w której żyje, pracuje, uczy się czy w ogóle w jakikolwiek sposób działa.

Tak – działa, bo działanie każdego z nas, cokolwiek czynimy, było i pozostaje najważniejszym instrumentem rozwoju społecznego. Podobną rolę pełni rozwój socjologii organizacji: wpływa istotnie na całość socjologii, umacnia ją, czyni nieocenioną wartością we współczesnym świecie.

„Socjologia, interesująca się społecznymi aspektami funkcjonowania organizacji – czytamy w zakończeniu studium – może wiele zdziałać w zakresie podkreślenia znaczenia czynnika ludzkiego w funkcjonowaniu rozmaitych struktur i proponowaniu sposobów przezwyciężenia ich dysfunkcji. Przyczynić się też może w istotny sposób do obalenia «mitu indywidualnej konkurencji» …czy mentalności «wyścigu szczurów», powszechnego w wielu działających współcześnie organizacjach”.

Jakże to trafna konstatacja, i jakże aktualna śledząc choćby codzienną rzeczywistość polskiego biznesu, ludzi tego biznesu i ich zachowania. Na szczęście to margines, często bardzo zdemoralizowany, ale w końcu tylko margines na tle rozległej przestrzeni, którą dla milionów tworzą organizacje, bez których nie wydaje się możliwe życie współczesne.

Książka Roberta Janika i Janusza Sztumskiego, profesorów cenionej Górnośląskiej Wyższej Szkoły Handlowej im. Wojciecha Korfantego, uczy mądrze rozumieć tę prawdę.   źródło opisu: http://www.kulturaswiecka.pl/node/701 źródło okładki: http://www.kulturaswiecka.pl/node/701