Jarosław Iwaszkiewicz – Nowa miłość

Jedna z najlepszych nowel,uznawana zresztą za wzorzec gatunku, „Z legend dawnego Egiptu”, odmierza czas młodego Ramzesa do śmierci drogą księżyca (gdy schowa się za palmę, bohater umrze) oraz wypadaniem z jego dłoni kolejnych dekretów. Czas w opowiadaniu Iwaszkiewicza odmierzany jest… opadaniem różanych płatków, a rolę sygnalizatora poszczególnych „odsłon wewnętrznego teatru bohatera” spełnia dźwięk dzwonka do drzwi. Bohater, dojrzały mężczyzna, czeka na nową miłość, analizując swoje poprzednie doświadczenia, tworzy wizję czekającej go przyszłości. Nie ma tu tradycyjnej akcji, wszystko dzieje się w psychice bohatera, który jest odindywidualizowany – brak cech szczególnych, imienia czy nazwiska, zawodu. Sugeruje to zapewne typowość tej postaci, choć jej wrażliwość i refleksyjność doskonale tej typowości przeczą). Klimat pierwszej części opowieści kojarzy się z impresjonistycznym rozdziałem „Ludzi bezdomnych”, zatytułowanym „Przyjdź”. Znajdziemy tam ten sam nastrój radosnego oczekiwania, niepokoju, po trosze irracjonalnego szczęścia, który współgra z tym, co dzieje się w naturze. W utworze Iwaszkiewicza taką symboliczną rolę odgrywa bukiet róż tak intensywnie rozkwitłych, że wchodzą w fazę śmierci. Co wróżą płatki róż? Co mówi ich słodki, zmysłowy, odurzający zapach bohaterowi, który ma wykonać najprostszą w życiu czynność – otworzyć drzwi? Czy ta czynność jest rzeczywiście prosta, gdy za drzwiami czeka nowa miłość? Wnikliwa psychoanaliza Iwaszkiewicza daje odpowiedź na to pytanie. Ogromnym atutem tego opowiadania jest język, zwłaszcza mistrzowskie opisy bukietu róż, faktury płatków, melodii ich opadania, zapachu…
Tom zawiera pierwszy raz w postaci książkowej drukowane opowiadania:
Nowa miłość [powstało w 1925 r.]
Róża [powstało w 1936 r.]
Bitwa na równinie Sedgemoor [powstało w 1942 r.]
Zygfryd [powstało w 1936 r.]
Matka Joanna od Aniołów [powstało w 1942 r.].
Większość opowiadań miało później swoje wersje filmowe w postaci scenariuszy i następnie adaptacji filmowych.