Joanna Preizner – Współczesne kino izraelskie

Większości widzów, a w tym i filmoznawców, nie niepokoją pytania o
współczesne kino izraelskie, znane jedynie bardzo wąskiej publiczności –
ich dystrybucja kinowa jest bardziej niż skromna, wiele wartościowych
tytułów w ogóle do niej nie trafia. Nawet w piśmiennictwie filmoznawczym
europejskim poza studiami nad modnymi tematami tożsamościowymi i
genderowymi trudno znaleźć opracowania natury bardziej wszechstronnej,
do których można się odwoływać. Pojawiają się teksty w prasie i wywiady,
ale nie ma publikacji naukowych, których autorzy próbują zobaczyć film i
jego autora w szerokim kontekście, tak jak dzieje się to w przygotowanym
tomie, pierwszym na rynku polskim. Joanna Preizner, znana jako autorka
kilku monografii oraz inicjatorka i redaktorka czterotomowego cyklu
Gefilte film. Wątki żydowskie w kinie, zebrała i tym razem doborowe
grono autorów, jakich jedynie może życzyć sobie redaktor tomu
filmoznawczego. Znajdują się wśród nich postacie uczonych, którzy są
klasą sami dla siebie. Dzięki nim i zaproponowanemu przez Redaktorkę
tomu układowi tekstów książka stanowi prekursorskie kompendium wiedzy na
temat współczesnego kina izraelskiego, a jednocześnie udany wstęp do
systematyzacji, definicji, zakreślenia problematyki, której znaczenie,
powagę ale i niezwykłe paradoksy w kulturze współczesnej uświadamiają
kolejne analizy.

Można potraktować tę książkę jako rodzaj vademecum po terytorium w
permanentnym stanie wojny, pełnym oczywistych bądź ukrytych dla reszty
świata konfliktów, w którym natrafiamy na mury, zasieki, ale i enklawy
kulturowe przeniesione z innego czasu i miejsca. Poszczególne artykuły
wyznaczają rodzaj punktów orientacyjnych zarówno w poznawaniu zawiłości
dziejów współczesnych Izraela, głębokich podziałów wewnątrz
społeczeństwa (definiowanie swoich iobcych), także podziałów
kulturowych. Wszystkie te aspekty odzwierciedla bogata kinematografia.
Twórcy izraelscy, przywołani w kolejnych analizach zawartych w tomie,
przepracowują historię i politykę swego kraju, a ich filmy wyrażają
daleko idący krytycyzm.

Ogromne, nie do przecenienia, są walory poznawcze książki. Jeśli nawet
autorzy poszczególnych tekstów wychodzą z różnych punktów widzenia, w
odmienny sposób widzą i w konsekwencji ujmują tło historyczne,
polityczne czy kulturowe analizowanych fabuł i – wyjątkowo – dokumentów,
to fakt ten odzwierciedla nie tylko czy nie tyle rozmiar
przeprowadzonych przez nich studiów, co różnorodność lektur, po jakie
sięgali. W konsekwencji książka daje wyraz wielości poglądów, otwartości
na dyskusję, co jest jej niezaprzeczalnym walorem każdego opracowania
naukowego.

Dr hab. Jadwiga Hučková.
  źródło opisu: Matras źródło okładki: Matras