Justyna Nowotniak – Kulturowy wymiar przestrzeni edukacyjnej. Studium dwóch szkół.

W pro­jek­cie ba­daw­czym, sta­no­wią­cym stu­dium em­pi­rycz­ne o cha­rak­te­rze po­rów­naw­czym, po­szu­ki­wa­no zna­czą­cych związ­ków uczniów z kon­kret­ny­mi miej­sca­mi w pol­skim (Szcze­cin) i fran­cu­skim (Rennes) liceum ogól­no­kształ­cą­cym. Klu­czem do sym­bo­licz­nej prze­mia­ny prze­strze­ni edu­ka­cyj­nej w przy­ja­zne ucznio­wi miej­sce, uczy­nio­no po­trze­bę pry­wat­no­ści i jej uwzględ­nie­nie w go­spo­da­ro­wa­niu prze­strze­nią szkoły. Z pomocą ka­te­go­rii „pry­wat­ność” do­ko­na­no opisu prze­strze­ni szkoły, eks­po­nu­jąc sposób wy­twa­rza­nia prze­strze­ni i jej użyt­ko­wa­nia, per­cep­cję oraz wa­lo­ry­za­cję przez mło­dych ludzi. Przy­ję­ty sposób ro­zu­mie­nia prze­strze­ni edu­ka­cyj­nej dał moż­li­wość przej­ścia od opisu te­ry­to­rial­ne­go prze­strze­ni edu­ka­cyj­nej (prze­strze­ni kon­kret­nej szkoły), w sensie naj­bar­dziej fi­zycz­nym (ma­po­wym), do opisu nor­ma­tyw­nej wizji więzi między jej człon­ka­mi. Kon­struk­cję po­ję­cio­wą ob­ra­nej stra­te­gii ba­daw­czej ce­cho­wał wy­raź­nie po­gra­nicz­ny cha­rak­ter. Do ba­da­nia związ­ku kul­tu­ry i edu­ka­cji zo­sta­ły wy­ko­rzy­sta­ne po­ję­cia za­anek­to­wa­ne wprost z an­tro­po­lo­gii kul­tu­ro­wej (an­tro­po­lo­gia prze­strze­ni E. Halla) i psy­cho­lo­gii spo­łecz­nej (psy­cho­lo­gii pry­wat­no­ści w ujęciu I. Alt­ma­na oraz P. Ke­lvi­na). W wyniku pierw­sze­go etapu badań na­stą­pi­ło prze­kształ­ce­nie wstęp­nie za­ry­so­wa­nych pro­ble­mów w kon­kret­ne py­ta­nia: 1) W jaki sposób szkoła po­przez go­spo­da­ro­wa­nie prze­strze­nią, roz­wią­zu­je pro­blem za­pew­nie­nia pry­wat­no­ści swoim uczniom? 2) Jakie są ocze­ki­wa­nia ucznia w za­kre­sie go­spo­da­ro­wa­nia prze­strze­nią szkoły, uwzględ­nia­ją­ce­go po­trze­bę po­sza­no­wa­nie pry­wat­no­ści jej użyt­kow­ni­ków? 3) Co sta­no­wi o od­ręb­no­ści prze­strzen­nej szkoły pol­skiej i fran­cu­skiej w wy­mia­rze za­pew­nie­nia uczniom po­czu­cia pry­wat­no­ści? Opie­ra­jąc się na za­ło­że­niach pa­ra­dyg­ma­tu in­ter­pre­ta­tyw­ne­go przy­ję­to in­te­rak­cjo­ni­stycz­ny, in­dy­wi­du­ali­stycz­ny sposób upra­wia­nia analiz edu­ka­cyj­nych, eks­po­nu­ją­cy po­trze­bę ba­da­nia szkol­nych kon­tek­stów pro­ce­sów na­ucza­nia i wy­cho­wa­nia. Do­mi­nu­ją­cą me­to­do­lo­gicz­ną for­mu­łą po­stę­po­wa­nia dla tak zde­fi­nio­wa­nych badań są naj­czę­ściej studia przy­pad­ków (case stu­dies) na­kie­ro­wa­ne na me­ta­fo­rycz­ną per­cep­cję kul­tu­ry, studia ma­te­ria­łów wi­zu­al­nych, prze­strzen­ne­go układu miejsc pracy, etc. W li­te­ra­tu­rze nie­miec­kiej znane jako por­tre­ty szkoły (school por­tra­its). Wy­ko­rzy­sta­ną stra­te­gię em­pi­rycz­ną do­kład­niej okre­ślić można jako metodę et­no­gra­ficz­ną (wy­ko­rzy­stu­ją­cą do­świad­cze­nia fo­to­et­no­gra­fii), miesz­czą­cą się w nurcie et­no­gra­fii edu­ka­cji. Ba­da­nie wła­ści­we pro­wa­dzo­no w roku szkol­nym 2004/2005. Wy­ko­na­no ba­da­nie an­kie­to­we (Fran­cja N=332, Polska N=348), 64 wy­wia­dy z ucznia­mi w obu po­pu­la­cjach, do­peł­nia­ne ob­ser­wa­cja­mi 92 lekcji w liceum fran­cu­skim oraz 114 godzin lek­cyj­nych w szkole pol­skiej. Wy­ko­rzy­sta­no rów­nież wywiad gru­po­wy oraz wywiad z in­ter­pre­ta­cją fo­to­gra­mów (zdjęć prze­strze­ni obu szkół). In­spi­ra­cja do pod­ję­cia badań wią­za­ła się z po­trze­bą stu­diów nad za­nie­dba­ny­mi ka­te­go­ria­mi pe­da­go­gicz­ny­mi, do któ­rych nadal należą prze­strzeń i czas.   źródło opisu: Print Group Daniel Krzanowski 2006 źródło okładki: Print Group Daniel Krzanowski 2006