Kazimierz Pazdro – Instalacje elektryczne w budynkach mieszkalnych w pytaniach i odpowiedziach

W formie pytań i odpowiedzi podano w niej praktyczne wskazówki dotyczące projektowania i wykonywania instalacji elektrycznych w budynkach mieszkalnych zgodnie z obowiązującymi przepisami i normami.
Omówiono także zasady ochrony przeciwporażeniowej, przeciwpożarowej, odgromowej, przepięciowej oraz ratowania porażonych prądem elektrycznym. Podano informacje dotyczące przewodów, osprzętu i aparatury zabezpieczeniowej (stosowanych w instalacjach elektrycznych), modernizacji i remontów instalacji, nieodzownych ze względu na obowiązujące przepisy oraz bezpieczne użytkowanie urządzeń elektrycznych.
W wydaniu dziewiątym uwzględniono postanowienia zawarte w zaktualizowanej normie PN-IEC 60364 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych.
Wydawnictwa Naukowo-Techniczne polecają tę książkę monterom elektrykom zajmującym się instalacjami elektrycznymi w budynkach mieszkalnych, uczniom liceów o profilu elektrycznym oraz wszystkim, którzy pragną wyposażyć budowane mieszkanie w bezpieczną instalację.
Instalacja elektryczna w mieszkaniu, zwana instalacją odbiorczą, ma zapewnić możliwość zasilania wszelkiego rodzaju odbiorników elektrycznych stosowanych w gospodarstwach domowych w sposób dogodny, a zarazem bezpieczny. Do najważniejszych odbiorników należą: odbiorniki oświetleniowe, grzejniki, silniki itp.
Instalacja odbiorcza jest utworzona najczęściej z następujących obwodów:
– oświetlenia,
– gniazd wtyczkowych ze stykiem ochronnym (ogólnego przeznaczenia) w pokojach,
– gniazd wtyczkowych ze stykiem ochronnym w kuchni i łazience,
– gniazda wtyczkowego ze stykiem ochronnym do pralki automatycznej,
– ewentualnie także obwodu odbiorników zainstalowanych na stałe, np. ogrzewania elektrycznego.
W bardzo dużych pomieszczeniach lub w przypadku zainstalowania odbiorników dużej mocy stosuje się więcej obwodów gniazd wtyczkowych, np. najczęściej wydziela się obwód do kuchni elektrycznej. Rzadziej stosuje się podział obwodu oświetleniowego. W dawniej budowanych mieszkaniach wykonywano jeden obwód do odbiorników oświetlenia ogólnego i gniazd wtyczkowych.
Z obwodu gniazd wtyczkowych są zasilane wszelkie odbiorniki ręczne, przenośne oraz stacjonarne, jak np. lodówki lub pralki. Zasilanie urządzeń sygnalizacyjnych (dzwonki, domofony) w większości przypadków jest realizowane z obwodu oświetleniowego; niekiedy stosuje się wydzielony obwód. Każdy z obwodów ma oddzielne zabezpieczenie przed skutkami nadmiernego przeciążenia lub zwarcia w instalacji. Spośród różnych rodzajów instalacji w mieszkaniach najczęściej są stosowane instalacje wtynkowe lub podtynkowe w rurach izolacyjnych. Instalacje wtynkowe są tańsze, natomiast układanie przewodów w rurach umożliwia ich wymianę.
Obecnie jest preferowane układanie instalacji w rurach izolacyjnych, co zapewnia jej wymienialność w przypadku konieczności wymiany uszkodzonego przewodu, zmiany przekroju lub liczby przewodów. Zwiększenie liczby przewodów jest oczywiście możliwe, jeżeli średnica rury jest odpowiednio duża.
W mieszkaniach są układane również instalacje zatapiane lub listwowo-zatapiane.
Zużycie energii przez odbiorniki użytkowane w mieszkaniu jest mierzone licznikiem.