Krzysztof Obremski – Wprowadzenie do literatury dawnej. Skrypt dla studentów filologii polskiej

Od autora Dla studentów I roku polonistyki literatura staropolska oraz (w mniejszym stopniu) literatura oświecenia okazują się szczególnie trudnym progiem. Trzy najważniejsze przyczyny tego stanu rzeczy to: – zazwyczaj egzamin z literatury staropolskiej jest pierwszym egzaminem historycznoliterackim, co oznacza, że poznając właśnie tę literaturę student zarazem 'uczy się uczyć’, – literatura staropolska okazuje się trudna także dlatego, że jej zrozumienie wymaga (jako warunku koniecznego) uprzedniego poznania dwóch tradycji: klasycznej i biblijnej, – obydwie literatury – staropolska i oświecenie – należą do przedromantycznej kultury literackiej, a więc kultury zasadniczo odmiennej niż ta, którą uważamy za naszą. Skrypt ten w najmniejszym stopniu nie zastąpi czytania tekstów wskazanych obowiązującą studentów listą lektur, ma natomiast być 'pomostem’, pozwalającym przejść nad 'przepaścią’ oddzielającą dwa poziomy trudności: szkolny i akademicki. Skrypt ten nie jest także wykładem poświęconym polskiej literaturze przedromantycznej w kontekście tradycji starożytnej. Natomiast ma ułatwić zrozumienie tych problemów, które dla studentów I roku polonistyki pozostają zarazem ważne i trudne. Dlatego np. spośród fundamentalnych zagadnień wiedzy o literaturze, rozważanych przez Arystotelesa w Poetyce, tylko dwa problemy (mimesis i teoria metafory) będą tu podjęte, składniki tragedii zaś oraz spory o rozumienie katharsis zostaną pominięte. Inny przykład: Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki – dzieło niewątpliwie ważne dla literatury polskiego oświecenia, jednak nie kryjące szczególnie trudnych problemów i dlatego tu będzie nieobecne (problem 'powieść jako mieszczański epos’ zostanie przedstawiony w kontekście arcydzieła Daniela Defoe). Zapewniając o wdzięcznej pamięci za spostrzeżenia sformułowane w recenzjach wydawniczych, pragnę podziękować Pani Prof. dr hab. Krystynie Stasiewicz oraz Pani Dr hab. Danucie Künstler-Langner.