Ladislav Grosman – Sklep przy głównej ulicy

Dłuższa nowela „Sklep przy głównej ulicy” stała się legendą współczesnej prozy czeskiej. Wydana w 1965 r., przez całe ponure dwudziestolecie „normalizacji” życia kulturalnego i społecznego Czechosłowacji skazana była na zapomnienie. Podobnie wyglądały losy jej polskiego przekładu – gotów w 1968 r., zatrzymany został przez cenzurę; taki sam los spotkał słynny film, nakręcony na podstawie noweli. Ladislav Grosman (1921- 1981), czeski prozaik i publicysta, pisujący również po słowacku, w tym czasie znalazł się już na emigracji w Izraelu.

Utwór Grosmana, ukazujący grozę przymusowej eksterminacji ludności żydowskiej z terenu Słowacji w okresie istnienia faszystowskiego Państwa Słowackiego (1940- 1944), przestrzegał przed konsekwencjami oportunizmu i tchórzostwa „szarego człowieka”, milczącego świadka zbrodni przeciw ludzkości.