Lon Luvois Fuller – Moralność prawa

Fuller był krytykiem pozytywizmu prawniczego, który określał jako teorię zrównującą prawo z rozkazem wojskowym, pomijającą fakt, że prawo powstaje w społeczeństwie, a nie jest wyłącznie tworem suwerena. Sam Fuller, definiował prawo jako próbę podporządkowania ludzkich zachowań pewnym zasadom. Zdaniem Fullera, prawo, aby w ogóle mogło być prawem musi spełnić (bądź przynajmniej

dążyć do spełnienia) określone warunki. Warunki te Fuller początkowo określał jako zasady eunomii (dobrego porządku), potem jednak nazwał je formalnym prawem natury bądź wewnętrzną moralnością prawa.

W „Moralności prawa” Fuller wymienia i szczegółowo wyjaśnia, na

czym polegaj ą zasady moralności prawa. Prawo – zdaniem Fullera – powinno: 1) być ogólne – gdyż pierwszym warunkiem podporządkowania zachowania ludzkiego jakimś zasadom, jest – oczywiście istnienie tych zasad. Fuller wyjaśnia, że zasady te muszą być uniwersalne, tzn. nie formułowane ad hoc i dla konkretnej osoby czy sytuacji; 2) być ogłoszone, to znaczy normy prawa powinny być znane, każdy winien mieć możliwość dotarcia do ich treści. Innymi słowy – pojęcie „tajne prawo” po prostu dla Fullera jest nonsensem; 3) dotyczyć jedynie zachowań przyszłych, nie zaś przeszłych; 4) jasne – tzn. zrozumiałe w swoich sformułowaniach; 5) niesprzeczne, tzn. nie może wymagać zachowań sprzecznych; 6) możliwe do spełnienia – nie może nakazywać zachowań czy osiągania stanów rzeczy niemożliwych do zrealizowania; 7) stabilne, tzn. nie powinno zmieniać się zbyt często. Fuller dodaje jeszcze jeden warunek istnienia porządku prawnego, mianowicie) zgodność działań urzędowych z ustanowionym prawem Fuller bronił jednak tezy, że podane przez niego warunki są warunkami uniemożliwiającymi realizowanie niesprawiedliwego prawa i mają znaczenie dla materialnego prawa natury.   źródło opisu: Dom Wydawniczy ABC 2004 źródło okładki: Dom Wydawniczy ABC 2004