Łukasz Tischner – Gombrowicza milczenie o Bogu

Książka jest pierwszą monografią twórczości Gombrowicza w aspekcie jego stosunku do religii. Pisarz deklarował się jako ateista, ale uporczywość pytania o jakąś transcendencję, „bojaźń i drżenie”, które towarzyszą jego refleksji nad tajemnicą egzystencji, bólem i podległością zagadkowym zewnętrznym siłom, każą podejrzewać, że jego ateizm nie jest oczywisty. Tytuł – Gombrowicza milczenie o Bogu – wziął się z przeświadczenia, że Gombrowicz milczy o czymś, co jakby wciąż go osacza, a jego milczenie jest formą nasłuchiwania, zapytywania o to, co źródłowe.
Łukasz Tischner burzy utarte przekonania i udowadnia, że świat powołany przez pisarza nie może się obyć bez hipotezy jakiejś transcendencji, przy czym siła ta kojarzy się raczej z „zasadą piekielną”, jakimś absolutem zła, niż z chrześcijańskim dobrym Bogiem. Książka zainteresuje nie tylko literaturoznawców, bo uwzględnia szeroki kontekst filozoficzno-teologiczny i wprowadza w samo serce współczesnych sporów o religię. Tischner przekonuje, że Gombrowicz był nie tyle „pierwszym strukturalistą”, co „pierwszym postsekularystą”.

To pasjonująca monografia nie tylko o jednym z najważniejszych polskich autorów XX wieku, ale i o kryzysie duchowości kultury europejskiej. Uważam ją za wybitną i nowatorską próbę naszkicowania niezbadanej właściwie w tym wymiarze problematyki u Gombrowicza. Będzie na pewno pobudzać do dyskusji, otwierać nowe perspektywy, stawiając implicite tezę, że nie deklaracje, a przeżywanie metafizycznych kwestii decyduje o wadze tych zagadnień dla Gombrowicza. Książkę czyta się znakomicie, a chwilami dowcip okrasza filozoficzne wywody.
Prof. Michał Masłowski

Gombrowiczolodzy od dawna tropią ślady wrażliwości pisarza na to, co wykracza poza horyzont rzeczywistości laicko pojętej. Nikt jednak dotąd nie przeprowadził tak systematycznych badań, jak zrobił to Łukasz Tischner. Autor ujmuje czytelnika swoją głęboką empatią wobec wrażliwości wyraźnie sprzecznej z jego własnym światooglądem. Przedstawia gombrowiczowskie domysły absolutu jako czystego Zła ze zrozumieniem powodów- osobistych i uniwersalnych – jakie mogły uformować taką właśnie postawę. Książka Łukasza Tischnera będzie nie tylko żelazną pozycją w stanie badań nad Gombrowiczem, ale zostanie również przyjęta jako oryginalny i ważny głos w debacie nad współczesną (anty)religijnością.
Prof. Zdzisław Łapiński   źródło opisu: http://www.wuj.pl/page,produkt,prodid,2102,strona,…(?) źródło okładki: http://www.wuj.pl/page,produkt,prodid,2102,strona,…»