Manus I. Midlarsky – Ludobójstwo w XX wieku

Ludobójstwo polityczne i czystki etniczne w XX wieku kosztowały życie ponad 40 milionów ludzi. Autor, opisując losy europejskich Żydów, Ormian w Imperium Osmańskim, Tutsich w Rwandzie, czarnych Afrykanów w Darfurze, mieszkańców Kambodży, Bośniaków oraz ofiar konfliktu irlandzkiego równie uważnie przygląda się ofiarom, co sprawcom. W systematyczny sposób bada okoliczności, które przyczyniają się do powiększenia liczby ofiar: opisuje cyniczną grę obserwatorów międzynarodowych, szuka także przyczyn odmowy wpuszczenia uchodźców znajdujących się w warunkach niemal pewnej śmierci.

Autor próbuje również rozwikłać zagadki pojawiające się w studiach nad ludobójstwem: w jaki sposób, niekiedy bezładne, a często inicjowane dla osiągnięcia określonych celów politycznych mordy przekształcają się w politykę ludobójstwa organizowanego w skali państwa? Dlaczego ludobójstwo jest tak często powracającym w historii zjawiskiem? Dlaczego tak wielu ludzi idzie za prowodyrem na drodze do nihilizmu?

Próba objaśniania masowych mordów, co zwykle zakłada próbę zrozumienia perspektywy sprawców bezbrzeżnego zła, może niekiedy wydawać się brutalna dla tych, którzy doświadczyli tego zła w pełni. Teoria, z natury cechująca się abstrakcyjnym stylem podejścia do tematu, sama w sobie może też być postrzegana jako obraźliwa przez ludzi, którzy stracili całe rodziny lub wręcz narody. Kwestia abstrakcyjności blednie wobec istnienia. Nawet dzieci i wnuki niedoszłych ofiar mają prawo być przewrażliwieni w tej sprawie. Ale wyjaśniać to nie znaczy usprawiedliwiać. Wyjaśnienie ma w sobie być może moc budowania podstaw udaremniania masowych zbrodni w przyszłości.

(Fragment tekstu)   źródło opisu: PWN, 2010 źródło okładki: ksiegarnia.pwn.pl