Marcin Matuszewicz – Diariusz życia mego

Pamiętnik kasztelana brzeskiego dotyczy w zasadniczym zrębie lat 1733-1764, obejmuje zatem okres śmierci Augusta II do pierwszych miesięcy panowania Stanisława Augusta. Memuarystyka polska nie zna drugiego dzieła o takim zasięgu pochodzącego z czasów współczesnych Matuszewiczowi. Co ważniejsze, nie zna dzieła pamiętnikarskiego z tego okresu, które byłoby tak obszerne i szczegółowe. Nie jest to co prawda dla wiedzy w tym okresie źródło podstawowe, zawiera jednak ogromną liczbę nie znanych skądinąd szczegółów, oświetla bardzo dokładnie wydarzenia na terenie bliskim autorowi, daje też spojrzenie (nierzadko bardzo szerokie) na wypadki ogólnokrajowe. Jeżeli zaś chodzi o obraz ówczesnych stosunków społeczno-obyczajowych, jak również mentaloności i, ogólnej kultury szlacheckiej okresu – pamiętnik Matuszewicza jest źródłem niezmiernie cennym, a w wielu wypadkach niezastąpionym. Choć Diariusz jest ilustracją stosunków przede wszystkim z ziem w trójkącie między Brześciem, Białymstokiem i Wilnem, jednakże Matuszewicz z racji swych kontaktów i częstych pobytów w Warszawie to dobry informator także, jeżeli chodzi o sprawy ogólnopaństwowe.   źródło opisu: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1986 źródło okładki: zdjęcie autorskie