Marek Urbańczyk – Ochrona i konserwacja organów zabytkowych na tle rozwoju sztuki organmistrzowskiej. Wybrane problemy

Publikacja podejmuje temat szeroko pojętej ochrony i konserwacji organów zabytkowych w kontekście obcych i własnych doświadczeń realizacyjnych. Organy, łącząc w sobie wiele dziedzin techniki i sztuki, są instrumentem zdolnym do generowania najbardziej rozległej i bogatej skali brzmieniowej, toteż stanowią przedmiot refleksji naukowej badaczy dawnej kultury materialnej, historyków sztuki, organologów, organistów, organmistrzów, architektów, jak i konserwatorów zabytków. Autor, czynny organmistrz i organista, rozpatruje problem organów zabytkowych i ich funkcji w przestrzeni wnętrza, w aspekcie uwarunkowań historycznych, estetyk brzmieniowych, konstrukcji, architektury, problematyki badawczej oraz szerokiego zakresu prac konserwatorskich.

Na podstawie wybranych reprezentatywnych przykładów prospektów organowych z terenu Europy i Polski, autor podjął próbę ukazania przemian ich form stylowych, charakterystycznych dla poszczególnych epok, ośrodków i kierunków rozwojowych, od średniowiecza, aż do współczesności. Formy te zdominowane i ukształtowane przed dwa główne typy, północno i południowoeuropejski, ilustrują ewolucyjne przemiany zachodzące w budowie i formie architektoniczno – plastycznej prospektów organowych na przestrzeni wieków.

W aspekcie prawnym zarysowano zagadnienia związane ze współpracą Kościoła i Państwa na rzecz ochrony materialnych zasobów przeszłości pozostających we władaniu Kościoła, w tym głównie zabytkowych organów. Organy pozostając z służbie Kościoła od VII wieku do dziś, stanowią integralną część wyposażenia chrześcijańskiej świątyni, są świadectwem umiłowania muzyki, jak i troski i odpowiedzialności w kształtowaniu kultury muzycznej. Wiele uwagi poświęcono zagrożeniom na jakie narażone są organy ze strony różnych czynników, ze szczególnym uwzględnieniem zniszczeń biologicznych, w odniesieniu do których przedstawiono także metody ich zwalczania. Kluczową część publikacji stanowią rozdziały poświęcone analizie prac konserwatorskich /praca badawcza, koncepcja konserwacji i restauracji, dokumentacja, projekt techniczny/, ukazujące złożoność i wielopłaszczyznowość procesu konserwatorskiego. Analiza i opis przeprowadzonych działań został poprzedzony obszernym wprowadzeniem w tematykę konserwatorstwa jako dziedziny naukowej, która wyrosła i ukształtowana na polu architektury ma także swoje odniesienie do zabytkowych organów. Obejmuje ona jego genezę i rozwój, a także różne poglądy i tendencje, które towarzyszyły działalności konserwatorskiej w czasie jej historycznego rozwoju. Część końcowa zawiera podsumowanie i wnioski wypływające z doświadczeń organmistrzowskich autora oraz wytyczne do prac w procesie ratowania organów i przedłużania ich funkcji kulturowych. Książka podejmuje temat społecznie ważny i mający duże znaczenie dla zachowania dziedzictwa kulturowego minionych pokoleń.   źródło opisu: http://www.am.katowice.pl/?a=7_wydawnictwa#rok2011 źródło okładki: Zdjęcie autorskie