Melchior Wańkowicz – W kościołach Meksyku. Opierzona rewolucja. Na tropach Smętka

Zbiór przedwojennych reportaży Melchiora Wańkowicza o charakterze podróżniczo-politycznym – W kościołach Meksyku, Opierzona rewolucja, Na tropach Smętka – którym przywrócono wycięte przez PRL-owską cenzurę fragmenty. Autor przyszłego reporterskiego arcydzieła – Bitwy o Monte Cassino ­– ujawnia już w tych tekstach najlepsze cechy swego pisarstwa: żywiołowość, dociekliwość i gawędziarstwo. Autorami wstępów są: Wojciech Cejrowski, Jan Gondowicz, Robert Traba.

Reportaże z tygodniowego pobytu w Moskwie oraz wycieczki do Meksyku pokazały gotowość Autora przedstawienia opisywanego świata bez uprzedzeń. Wspaniała cecha pisarstwa Wańkowicza: obiektywność i założenie pokazania tematu z różnych stron, dała się poznać już na samym początku jego drogi pisarskiej, służyła i przyświecała jego twórczości całe późniejsze lata. Syn szlachecki na radziecką Rosję patrzył okiem życzliwym i nieuprzedzonym, choć także bez większego entuzjazmu.

„Na tropach Smętka” jest najgłośniejszą przedwojenną książką pisarza. W czerwcu roku 1935 Wańkowicz płynął kajakiem po Mazurach, samochodem objechał pozostałe tereny Prus Wschodnich. Towarzyszyła mu czternastoletnia córka, Marta. Powstał barwny opis przygód i rozmów, a także – przede wszystkim – był to reportaż o charakterze politycznym. Książka zyskała uznanie i popularność dzięki ciekawej formie, ale głównie dlatego, że autor pokazał życie polskiej ludności odciętej od Macierzy, dawał żywe przykłady polskości na ziemiach Warmii i Mazur.