Neil Douglas-Klotz – Suficka księga mądrości. 99 przymiotów jedności.

Większość książek o sufizmie przedstawia akademickie, historyczne lub filozoficzne informacje dotyczące tej tradycji — ich celem było zainteresowanie intelektu. Niektórzy współcześni nauczyciele przedstawiają własne prace i podejścia, które często wydają się sprzeczne z pracą innych. W rzeczywistości jednak taka sytuacja jest błogosławieństwem, ponieważ w przeciwieństwie do niektórych innych tradycji sufizm nigdy nie został zorganizowany do tego stopnia, by komukolwiek udało się ujarzmić jego dziki charakter.
Z perspektywy historycznej różnorodność okazywała się atutem sufizmu. Jest to przede wszystkim tradycja koczowników, która od zawsze była dekonstruowana i przeszczepiana — obce jej są osiedlanie się i budowanie gigantycznych sanktuariów, instytucje, monolityczne rytuały czy organizacje. Nie ma sufickiego Watykanu czy Potali. Na przykład Rumi mógł bez problemu przejąć „warsztat” po ojcu, który był głównym sufickim kaznodzieją w mieście Konya, jednak odwiódł go od tego jego duchowy brat, Szams-e-Tabrizi. Rumi zrezygnował ze swego uporządkowanego życia i zaczął spędzać cały czas z Shamsem, by w końcu stać się zadeklarowanym derwiszem, który stworzył najwspanialszą w historii orientalną poezję. Inny teolog suficki, Ibn Arabi, mógł zostać w Hiszpanii i zgromadzić rzeszę wyznawców, ale zamiast tego zdecydował się spędzić większość życia, przenosząc się z miejsca na miejsce. Z drugiej strony, gdy sufi byli dokooptowywani do establishmentu (tak jak w późnym Imperium Osmańskim), zwykle zaczynali doświadczać poważnych problemów. My, sufi, jesteśmy wędrowcami i lubimy naszą wolność — prawdopodobnie dlatego też zwykle zgadzamy się nie zgadzać.

Niniejsza książka proponuje czytelnikowi poznanie żywego doświadczenia sufizmu. Naśladuje ona wielowiekową tradycyjną formę zwaną „podręcznikiem derwisza” — towarzyszem życiowych doświadczeń. Jeżeli chodzi o organizację, książka ta prezentuje szereg krótkich szkiców lub kontemplacji zilustrowanych sufickimi opowiadaniami i poezją. Każdy rozdział zawiera medytacje i sugestie dotyczące kolejnych odkrywanych ścieżek. W głębszym sensie pozycja ta ilustruje pewne podejście do życia, umożliwiając odkrycie tego, kim naprawdę jesteśmy jako istoty ludzkie.

Ta książka prezentuje najistotniejszą praktykę sufich należących do wszystkich historycznych odłamów — medytację nad atrybutami Boga (zwanymi al-asma’al-husna „najpiękniejszymi imionami”). To samo słowo (asma) tłumaczę nie tylko jako „atrybuty” czy „imiona”, lecz również jako „ścieżki”, aby podkreślić dynamizm doświadczeń związanych z praktyką sufizmu. Nie spotkałem się jeszcze z tradycją, grupą czy zakonem sufickim, które nie posługiwałyby się opisywanymi tutaj praktykami. Każda z tych ścieżek serca może doprowadzić Cię do doświadczania głębszych emocji i osiągania lepszego zrozumienia, jeżeli będziesz praktykować ją we właściwym momencie. Tak naprawdę potrzebujesz tylko jednej ścieżki, jeżeli tylko nieustępliwie poszukujesz jej źródła.
W tradycji sufickiej dążenie do osiągnięcia pełni człowieczeństwa oznacza ożywianie wewnętrznego ekosystemu i duchowej różnorodności. Czujemy więcej i rozumiemy z życia więcej, ponieważ rozpoznajemy je jako część własnej duszy. Poczucie bliskiej więzi z własnym sercem — które stopniowo okazuje się obejmować znacznie więcej, niż myśleliśmy — daje zarówno wolność, jak i radość. Poszczególne ścieżki mogą wydawać się wzajemnie sprzeczne (jak to w życiu bywa). Nie są schludnie zorganizowane i proporcjonalne (jak to w życiu bywa). Jednak działają — przynajmniej w moim przypadku.