Peter Haining – Leksykon duchów

„Pojęcie ducha bezcielesnej istoty na obraz i podobieństwo zmarłego człowieka występuje w kulturze od czasów najdawniejszych. Przedziwna mieszanina wiary i nieufności, jaką odczuwamy na wieść o ukazaniu się widma, niewiele się w istocie różni od doznań naszych przodków. Postęp wiedzy, nauki i oświaty zmienił wprawdzie wiele niegdysiejszych zapatrywań, nie wpłynął jednak zasadniczo na nasz sąd o duchach ani nie zbliżył nas do wyjaśnienia ich natury. Zagadka pozostała zagadką i nie ulega kwestii, iż tu się właśnie kryje źródło nie słabnącego zainteresowania sprawą. Jak łatwo stwierdzić, napisano niezliczone książki o duchach i miejscach nawiedzanych. Różnorodność owych prac jest olbrzymia. Są wśród nich relacje naocznych świadków i owoce trudu archiwariuszy, pomniki literackie i jarmarczna tandeta, dzieła trzeźwych obserwatorów i bezkrytycznych łowców sensacji. Gdyby szukać rozwiązania zagadki w literaturze przedmiotu, życia by z pewnością nie starczyło. Po cóż tedy – spytać można uzupełniać ową książnicę kolejnym tomem? Powód jest prosty nikt się dotąd nie pokusił o opracowanie leksykonu duchów. Nikt, o ile wiem, nie opisał rozmaitych ich odmian na całym globie, nie stworzył rejestru słynnych zjaw w historii, nie nakreślił sylwetek koryfeuszy demonologii na przestrzeni wieków. W każdym razie nie w jednej książce. Praca niniejsza nie wyczerpuje tematu tak rozległego, że wszystkie szczegóły pomieściłoby dopiero wielotomowe wydawnictwo encyklopedyczne. Jest jednak reprezentatywna, daje dobre pojęcie o zjawiskach nadprzyrodzonych i jak sądzę okaże się użyteczna nie tylko dla laika, lecz także dla znawcy. Powstała w wyniku ćwierćwiecza studiów prowadzonych zarówno w bibliotekach, jak i w terenie. W wielu hasłach powołuję się na autorytet badaczy wybitniejszych ode mnie, w innych wyrażam opinie własne, formowane na podstawie mnogości źródeł. Przyświecała mi nadzieja stworzenia książki, w której da się znaleźć garść podstawowych informacji o każdym aspekcie wiedzy o duchach. W większości wypadków podałem także wskazówki bibliograficzne pozwalające rozszerzyć lekturę.” – ze wstępu