Peter Oliver Loew – Gdańsk. Przewodnik literacki

Fragment książki: „Czegóż to nie zaznał Gdańsk, miasto o historii dłuższej niż milenium: kilkakrotne zniszczenie i odbudowę, wiele chwalebnych wzlotów i bolesnych upadków. Często gościł na ustach wszystkich, by później zostać całkowicie zapomniany, był centrum usytuowanym na uboczu, w miejscu, gdzie Wisła wpada do Bałtyku.

Od wielu pokoleń gdańszczanie zastanawiają się, dlaczego dzieje ich miasta są tak niezwykłe. Czy stało się tak dzięki Wiśle i morzu, które dostarczały mu nie tylko coraz to nowych towarów, ale również coraz to nowych idei? Idei sprawiających, że lokalna historia nigdy nie zastygła w bezruchu, lecz uległa fluktuacjom i pozostawała czuła na to, co niepokojąco nowe, czerpiąc pewność siebie z konfrontacji z obcością. A może wszystko to było dziełem przypadku? Solidarność i Wolne Miasto, bogactwo i Westerplatte – wszystko zaledwie kaprysem historii?

Jedno jest pewne: Gdańsk to miejsce szczególne, miasto o niepowtarzalnej biografii. W jego dziejach nie brak przełomów, ostrych cezur. Ileż razy było niszczone, oblegane, zdobywane, anektowane. Jakże często zmieniały się ramy gospodarczej egzystencji lokalnej społeczności […].

A zatem dlaczego akurat Gdańsk? Tajemnicą miasta jest jego trwanie w swoistej „międzyprzestrzeni”, jego motorem – wynikające stąd napięcie. Napięcie między historycznym bogactwem a miejscem na peryferiach, między nowoczesnością a konserwatyzmem (ten antagonizm nierzadko prowadził do paraliżującej stagnacji), między rozpoczynaniem czegoś nowego a zachowywaniem starego, między dumą a małodusznością, między umiłowaniem wolności a niewolą.

[…] Gdańsk to miasto, które będąc wiele razy igraszką decydentów, potrafiło przejąć inicjatywę i zmienić bieg historii, które tak samo jak jego pamięć przetrwało wszystkie historyczne przełomy, choć kilkakrotnie musiało rodzić się na nowo.”   źródło opisu: http://www.ikm.gda.pl źródło okładki: http://www.gdansk.pl