praca zbiorowa – Przed akcją „Wisła” był Wołyń

W 1947 roku zdominowany przez komunistów i uzależniony od Związku Sowieckiego rząd polski, podjął radykalne działanie mające na celu zakończenie ciągnącej się od pięciu lat na terenach południowo – wschodnich powiatów, krwawej, niewypowiedzianej wojny z nacjonalistami ukraińskimi. Działanie to zwane AKCJĄ WISŁA, polegało na przymusowym przesiedleniu 150 tysięcy chłopów ukraińskich na północne i zachodnie tereny Polski.
Ta „wojna” rozpoczęła się w 1943, gdy Niemcy na Zamojszczyźnie osiedlali Ukraińców w gospodarstwach, z których wypędzali Polaków, wzmogła się, gdy wypieranie z Kresów przez nadciągającą Armię Czerwoną oddziały UPA (Ukraińska Powstańcza Armia), zaczęły przeprawiać się w 1944 roku przez Bug i San.
Co roku ginęło kilka tysięcy ludzi, a władze polskie nie mogły sobie poradzić z zdeterminowanymi i dobrze uzbrojonymi kureniami, mimo wzmacniania stale sił wojskowych na tym terenie.
Przesiedlenia Ukraińskiej ludności do Związku Sowieckiego uzgodnione przez oba rządy nie zostały dokończone i w 1947 roku było jej jeszcze 150 tysięcy. Ludność ta stanowiła oparcie dla oddziałów ukraińskich i to oparcie było istotnym powodem przeciągania się krwawego konfliktu.
Zrealizowanie AKCJI WISŁA natychmiast zlikwidowało problem. Kureniom i sotniom UPA pozbawionym oparcia, nie pozostało nic innego jak rozwiązać się, lub przenieść za Bug lub San, lub wreszcie próbować przedrzeć się do amerykańskiej strefy okupacyjnej.
W ten sposób nacjonaliści ukraińscy, w większości obywatele polscy, zakończyli swoją walkę o odebranie Polsce części jej terytorium, uważanych przez nich do dziś, za „soborowe ziemie ukraińskie”. Zaś osadzeni na nowoczesnych na owe czasy gospodarstwach poniemieckich przesiedleńcy, rozpoczęli nowe życie tak jak ich polscy sąsiedzi przybyli z Kresów Wschodnich.
W 1990 roku Senat Polski podjął uchwałę jednostronnie potępiającą AKCJĘ WISŁA, jako bezprawną i krzywdzącą Ukraińców, nie wspominając słowem o zbrodniach dokonanych wcześniej przez tych samych nacjonalistów, w województwach południowo – wschodnich II Rzeczypospolitej. Intencją Senatu było z pewnością wyciągnięcie ręki „na zgodę”, jednak ręka ta została odrzucona, gdyż jak wiadomo z tamtej strony nie nastąpił dotąd żaden podobny gest.   źródło opisu: ze wstępu źródło okładki: zdjęcie autorskie