Richard Wrangham – Demoniczne samce. Małpy człekokształtne i źródła ludzkiej przemocy

Pomimo godnych podziwu intencji tych, którzy wierzą, że patriarchat jest wyłącznie wytworem kultury, istnieje zbyt wiele przeczących temu dowodów. Patriarchat występuje na całym świecie i zawsze był obecny w historii, a jego początki dostrzegamy w społecznym życiu szympansów. Służy prokreacyjnym celom mężczyzn, którzy ten system podtrzymują. Patriarchat ma swe źródła w biologii w tym sensie, że wynika z temperamentu mężczyzn, z ich utrwalonych w toku ewolucji starań, aby kontrolować kobiety, a równocześnie solidarnie wraz ze współtowarzyszami występować przeciw obcym. Niemniej patriarchat nie jest, jak zobaczymy, nieunikniony.

Gdy wkraczamy w społeczny świat bonobo, możemy myśleć o nich jako o szympansach, które znalazły trzy drogi wiodące do pokoju. Zredukowały poziom przemocy w relacjach między płciami, w relacjach między samcami oraz w relacjach między społecznościami. A jeśli samce bonobo udają ważniaków i stają się zbyt agresywne, samice mogą takie zachowanie ukrócić.