Robert R. Chodkowski – Teatr grecki

Teatr jest jednym z wielkich osiągnięć starożytnych Greków, przekazanym za pośrednictwem Rzymu i chrześcijaństwa jako wspaniałe dziedzictwo najpierw kulturze europejskiej, następnie całej kulturze światowej. Jego początki i kolejne etapy rozwoju są w wielu aspektach prawie niemożliwe do odsłonięcia ze względu na upływ ponad dwóch i pół tysiąca lat od jego narodzin oraz na brak odpowiednich materiałów źródłowych, wystarczających do wyciągania jednoznacznych wniosków czy nawet czasem stawiania tylko hipotez. Ta trudna sytuacja nie zniechęciła jednak badaczy: archeologów, historyków teatru i filologów do podejmowania wysiłków, by na drodze żmudnych dociekań i analiz szczątkowych przekazów oraz tekstów zachowanych dramatów odtworzyć w miarę prawdopodobny obraz instytucji, która stała w centrum życia kulturalnego i społeczno-politycznego dawnych Ateńczyków.

Zainteresowanie greckim teatrem antycznym, szczególnie jako istotnym przejawem życia społecznego demokratycznej polis, wzmogło się w ostatnim ćwierćwieczu XX wieku. Powstało wiele interesujących prac — artykułów i książek, przybliżających instytucję ateńskiego teatru współczesnemu człowiekowi. Ta ogólna tendencja znajdowała odzwierciedlenie również w moich badaniach nad tragedią grecką, w których ustawicznie podkreślałem wagę aspektów teatralnych dla pełnego zrozumienia tekstów zachowanych dramatów. Gromadzone materiały naukowe oraz zdobywane doświadczenia stały się w sposób naturalny impulsem, by pokusić się o przybliżenie polskiemu Czytelnikowi spraw związanych z historią teatru greckiego i jako budowli, i jako instytucji. Pokusa była tym silniejsza, że w chwili jej pojawienia się nie było w języku polskim praktycznie żadnego opracowania ujmującego systematycznie i całościowo te zagadnienia. Oczywiście w wielu opracowaniach polskich filologów klasycznych i archeologów, zajmujących się dramatem greckim bądź sztuką antyczną, znaleźć można bardziej lub mniej obszerne uwagi dotyczące realiów teatru Dionizosa w Atenach.

Tak jak większość tego rodzaju prac w językach europejskich, również ta książka oparta jest na przekazanych źródłach, których stan zachowania prezentowany jest w rozdziale I, na własnych przemyśleniach i analizach źródeł oraz na istniejących opracowaniach, cytowanych w odpowiednich miejscach i podanych w Bibliografii. Jak dla większości autorów prac o greckim teatrze, tak i dla mnie podstawowym opracowaniem i niejako przewodnikiem były monumentalne i dziś już klasyczne prace A. Pickarda-Cambridge’a oraz M. Bieber. Ponieważ jednak nauka o Starożytności ciągle się rozwija dzięki doskonaleniu metod badawczych oraz nowym znaleziskom papirusowym, starałem się uwzględnić, w miarę możliwości, również prace najnowsze, by dać Czytelnikowi aktualny obraz wiedzy o teatrze greckim.   źródło opisu: Towarzystwo Naukowe KUL, 2003 źródło okładki: Zdjęcie autorskie