Sigmund Freud – Psychologia nieświadomości

Ósmy tom dzieł Sigmunda Freuda zawiera jego pisma metapsychologiczne. Sam Freud używał terminu „metapsychologia” – utożsamianego z „psychologią nieświadomości” – na określenie teorii zajmującej się opisem struktury, funkcjonowania i przejawów aparatu psychicznego psyche nieświadomej. A mimo że od czasu opublikowania pracy „Ja” i „to” (1923) zajmował się on także psychologią świadomości – psychologią „ja” – uważał jednak, że teoretyczny aspekt psychoanalizy – metapsychologia – powinien zajmować się nieświadomością. W tym sensie mamy tu do czynienia z tomem obejmującym najważniejsze prace teoretyczne twórcy psychoanalizy. Psychoanaliza w świetle publikowanych tu prac jawi się jako psychologia nieświadomego „tego” oraz jego oddziaływania na świadome „ja”. Pięć publikowanych w niniejszym tomie pism metapsychologicznych z roku 1915 to: Popędy i ich losy, Wyparcie, Nieświadomość, Metapsychologiczne uzupełnienie teorii marzeń sennych, Żałoba i melancholia.
Za zwieńczenie metapsychologicznych pism Freuda można uznać rozprawę Poza zasadą rozkoszy, w której pojawiają się pierwsze zalążki nowego strukturalnego modelu psyche – modelu miarodajnego dla późniejszych prac teoretycznych Freuda.
Następną publikowaną tu praca zajmująca się stosunkami panującymi w obrębie aparatu psychicznego – zwłaszcza zaś stosunkami pomiędzy „ja” i „tym” – jest fundamentalna rozprawa „Ja” i „to” – ostatnie wielkie dzieło teoretyczne Freuda, zawierające opis psyche oraz sposobu jej funkcjonowania. Od chwili ogłoszenia tej rozprawy wszystkie późniejsze – większe i mniejsze – prace Freuda nosiły odciśnięte przez nią piętno.
Nerwica i psychoza, Ekonomiczny problem masochizmu, Utrata rzeczywistości w wypadku nerwicy i psychozy, Notatka o „cudownej tabliczce”, Zaprzeczenie, Fetyszyzm, Rozszczepienie „ja” w procesie odparcia, to niejako próba zastosowania ujęcia metapsychologicznego do szczegółowych problemów teoretycznych.
Poprzedzające wspomniane tu rozprawy pomniejsze prace teoretyczne sprzed 1915 roku – Uwagi na temat dwóch zasad procesu psychicznego, Kilka uwag o pojęciu nieświadomości w psychoanalizie, W kwestii wprowadzenia narcyzmu – pozwalają wyrobić sobie opinie o tym, w jaki sposób kształtowały się poglądy metapsychologiczne Freuda.   źródło opisu: Wydawnictwo KR, 2007 źródło okładki: zdjęcie autorskie