Stanisław Kopański – Wspomnienia wojenne 1939-1946

Wspomnienia niniejsze spisałem w latach 1949—1950, gdy opuściwszy tak zwany Polski Korpus Przysposobienia i Rozmieszczenia miałem trochę czasu wolnego do ich opracowania. Uważałem je za pierwszą próbę relacji osobistej z mojej służby wojennej, której przedstawienie stanowi — w moim mniemaniu — obowiązek każdego wyższego wojskowego. Posługiwałem się pamięcią, notatkami osobistymi (przeważnie kalendarzowymi) oraz dokumentami z niezupełnie jeszcze uporządkowanych archiwów. Odwlekałem ogłoszenie wspomnień drukiem, by nie przyczyniać się do możliwych kontrowersji pomiędzy tymi, którzy jeszcze mogli wspólnie i zgodnie pracować dla sprawy polskiej. Byłem zawsze zdania, że bieg czasu wpłynie dodatnio na uspokojenie namiętności objawiających się zwykle tak silnie bezpośrednio po przeżytych wydarzeniach. Zdecydowałem jednak obecnie wydać me wspomnienia, gdyż należę do schodzącego pokolenia i wolałbym, by ci spośród moich współczesnych, którzy mogliby i chcieli wnieść coś do opisu wydarzeń, prostując lub uzupełniając ich ujęcie przeze mnie, byli jeszcze w stanie tego dokonać. Od roku 1950 wyszło wiele wspomnień oraz prób opracowań historycznych lub publicystycznych. Archiwa uległy znacznemu uporządkowaniu, a niekiedy — pewnym uzupełnieniom. Zdecydowałem jednak nie zmieniać treści mych wspomnień spisanych 12 lat temu. Może ich ponowne przepracowanie obecnie poprawiłoby lub rozszerzyło tu i ówdzie materiał faktyczny, lecz niewątpliwie odbiłoby się ujemnie na bezpośredniości opisu wydarzeń i przeżyć, przelanego na papier pod wrażeniem jeszcze niezbyt odległych wypadków. Okres zakończenia wspomnień, wybrany przeze mnie — przekształcenie Polskich Sił Zbrojnych na Polski Korpus Przysposobienia i Rozmieszczenia — nie stanowił bynajmniej w naszym życiu i pracy zbiorowej dla sprawy polskiej końcowego etapu, lecz był raczej tylko zamknięciem okresu ostatnich znamion suwerenności Polskich Sił Zbrojnych na obczyźnie. Fragmenty lub tylko urywki fragmentów tych wspomnień były drukowane w książce Samodzielna Brygada Strzelców Karpackich — w dziesięciolecie jej powstania w „Orle Białym” „Wiadomościach”, „Życiu”, „Tygodniu Polskim”, „Gońcu Karpackim” i „Ku wolnej Polsce”. We wspomnieniach moich przytaczam nieraz — przeważnie w wyciągach — teksty aktów współczesnych (rozkazów, meldunków itp.). O ile nie jest to inaczej zaznaczone, teksty te wzięte są z oryginalnych aktów, przechowywanych w archiwum Instytutu Polskiego im. gen. Sikorskiego oraz Studium Polski Podziemnej w Londynie. Przeważna część ich została w ostatnich latach ogłoszona drukiem w wydawnictwie Polskie Siły Zbrojne w drugiej wojnie światowej.
Stanisław Kopański

[z przedmowy]   źródło opisu: Opis autorski źródło okładki: Fotografia własna