Wasilij O. Toporkow – Stanisławski na próbie. Wspomnienia

Książka Toporkowa, który współpracował ze Stanisławskim od 1928 do 1938 roku, roku śmierci wielkiego reformatora, zajmuje w bibliografii przedmiotu miejsce szczególne. Autor zdaje w niej rzetelnie sprawę z przebiegu ostatnich prac Stanisławskiego: prób do „Defraudatorów” Katajewa, do „Martwych dusz” według Gogola i przede wszystkim do „Świętoszka” Moliera – eksperymentalnej pracy w Studiu Operowo-Dramatycznym, czysto pedagogicznej, w której słynny już wówczas system przybrał ostateczną swą postać metody działań fizycznych i którą sam Stanisławski uważał za swój testament artystyczny. To właśnie zaprezentowana w książce Toporkowa metoda działań fizycznych spotkała się z wielkim oddźwiękiem u artystów neoawangardowych drugiej połowy XX wieku, u nas przede wszystkim Jerzego Grotowskiego. Wielką zaletą książki Toporkowa jest to, iż metoda Stanisławskiego została w niej zaprezentowana w dojrzałej postaci i w praktycznym procesie pracy nad przedstawieniem. Autor zdaje w niej niezwykle sumienną relację z tej pracy, wiernie cytując wszystkie drobiazgowe uwagi swojego mistrza. Dzięki temu czytelnik uzyskuje wgląd w sekrety warsztatu wielkiego reformatora i może się zapoznać z pragmatycznym wymiarem jego systemu.

Fragmenty „Przedmowy do wydania polskiego” Leszka Kolankiewicza   źródło opisu: Skrzydełko okłądki