Witold Chrzanowski – Świętopełk I Wielki król wielkomorawski ok. 844 – 894

Świętopełk również światopełk, zventapu, zwentibald, zuendibolch, Suatopluk, grecki , starosłowiański staroruski, słowacki Svtopluk (rok urodzenia nieznany a zm. 894) był w latach 871 a 894 trzecim i najważniejszym władcą Państwa Wielkomorawskiego, w średniowieczu uznawanym za króla. Pochodził z dynastii Mojmirowców. Droga do władzy świętopełk był bratankiem księcia Rościsława. Pod koniec lat 50. IX wieku świętopełk przejął władzę polityczną w Księstwie Nitrzańskim, które było częścią Państwa Wielkomorawskiego. W 867 roku Rościsław potwierdził status Księstwa Nitrzańskiego jako lenna Wielkich Moraw. Wpływ świętopełka na przebieg polityki znacznie wzrósł. W sierpniu 869 roku świętopełk brał udział w walkach koalicji Morawian, Czechów i Serbów łużyckich z Ludwikiem Niemieckim. Oddział świętopełka walczył wtedy z Bawarami dowodzonymi przez Karlomana, syna Ludwika. W 870 roku świętopełk powierzył Księstwo Nitrzańskie pod opiekę Państwa Wschodniofrankijskiego i wypowiedział Rościsławowi posłuszeństwo. Rościsław próbował zabić świętopełka i odnowić swoje wpływy w Księstwie Nitrzańskim. świętopełkowi udało się pojmać Rościsława, a następnie przekazać go w ręce księcia Karlomana i jego ojca, króla Ludwika Niemieckiego, długoletniego przeciwnika Rościsława. Rościsław został oślepiony i do swojej śmierci był więziony w jednym z bawarskich klasztorów. świętopełk po tym czynie oczekiwał, że wschodni Frankowie potwierdzą jego pozycję jako króla wielkomorawskiego. Ludwik Niemiecki jednakże zamiast niego wysłał na Wielkie Morawy dwóch frankijskich margrabiów: Wilhelma II i Engelszalka I, jako regentów wielkomorawskich. W 871 roku na Wielkich Morawach wybuchło powstanie ludowe przeciwko narzuconej władzy frankijskiej, jego przywódcą był Sławomir (lub Spytimir), Ludwik Niemiecki wysłał przeciwko powstańcom swoje wojsko, które niebawem poniosło porażkę. Ludwik przygotował wtedy drugą wyprawę, na jej czele postawił uwolnionego świętopełka, od którego otrzymał obietnicę, że stłumi powstanie. Jak tylko frankijska wyprawa przybyła do głównego wielkomorawskiego grodu, świętopełk przeszedł na stronę powstańców, przejął dowództwo wojskowe i całkowicie rozbił siły frankijskie. Ten krok umożliwił mu zostanie jedynym władcą.