Zdzisław Kupisiński – Śmierć jako wydarzenie eschatyczne: zwyczaje, obrzędy i wierzenia pogrzebowe oraz zaduszkowe mieszkańców regionu opoczyńskiego i radomskiego

W obliczu śmierci każdy człowiek, niezależnie od jego metafizycznego punktu widzenia, stoi w pewnym sensie bezradny. Każdy z nas zetknie się kiedyś ze śmiercią. Śmierć jest nieodłączną częścią i pewnym etapem w życiu człowieka, a zatem konieczne jest, by o niej mówić, aby się z nią zapoznać, zrozumieć i przygotować na spotkanie. Niezależnie od tego, w co wierzymy i czego uczą nas doświadczenia innych, nigdy nie dowiemy się, czym jest śmierć, dopóki sami jej nie zaznamy na końcu naszego życia. Stanie się to dopiero w momencie ostatniego tchnienia, dlatego niektórzy nazywają śmierć „tajemnicą wieczności”. Rzeczywistość śmierci może fascynować lub przerażać, może budzić niepewność i strach. Lęk ten jest szczególnie istotny dla ludzi, gdyż jedynie oni, wśród wszystkich istot żywych, mają świadomość własnej śmierci. To rozumienie jest jednak niejasny, ponieważ śmierć, mimo wszystko, jest zjawiskiem nieweryfikowalnym. Myśl o umierających budzi strach, gdyż ludzie odczuwają egzystencjalne zagrożenie i uświadamiają sobie, że śmierć przenosi je na ten sam poziom, na którym znajdują się wszystkie inne żywe istoty. Choć nauka dowodzi, że procesy zachodzące w organizmie człowieka są w istocie takie same jak te, które występują u zwierząt, to jednak ludzie nie chcą wierzyć w swą własną śmierci i starają się przekonać samych siebie, że ich dusza jest nieśmiertelna. Zwłoki mogą być zmumifikowane, poddane kremacji lub też ulec rozkładowi, ale nie oznacza to ostatecznego końca człowieka. W różnych kulturach i cywilizacjach istnieje przekonanie, że po śmierci fizycznej następuje rozpad ciała, ale nie oznacza to zupełnego unicestwienia osoby, ponieważ pozostaje coś niematerialnego: dusza, duch, lub inna forma egzystencji. Śmierć zawsze posiada ogromne znaczenie, a reakcje na nią są zgodne z wyraźnie określonymi wzorcami danej kultury. Nastawienie społeczeństwa do śmierci zależy od wyznawanej wiary, światopoglądu i hierarchii wartości panującej w tym społeczeństwie. W niniejszej książce autor stara się przedstawić, co śmierć oznacza dla ludzi z regionów opoczyńskiego i radomskiego na podstawie odpowiedniej literatury, a przede wszystkim badań prowadzonych w terenie w latach 1980-1983, 1990-1993 oraz 1995-2005. Bazując na literaturze i materiale etnograficznym, autor dokonuje analizy i interpretacji różnych zwyczajów, rytuałów i wierzeń związanych ze śmiercią, powszechnych we wspomnianych regionach. Wykraczając poza ludyczne tradycje związane ze śmiercią, autor stara się znaleźć odpowiedź na pytanie, co jest przyczyną bogactwa tradycji ludowej, a także zagłębić się w sferze wierzeń stanowiących podłoże dla rytuałów pogrzebowych.Mimo, że wiele dawnych zwyczajów i obrzędów pogrzebowych odeszło w zapomnienie, ogromna ich ilość może zostać zrekonstruowana na podstawie informacji uzyskanych od osób starszych i ze starych modlitewników czy rękopisów zawierających hymny i modlitwy używane w dawnych czasach podczas nabożeństw na okoliczność śmierci i pochówku.Publikacja składa się z pięciu rozdziałów i charakteryzuje rytuały pogrzebowe na tle tradycji ludowych oraz w kontekście zmian zachodzących we współczesnym świecie. Na końcu książki zamieszczone zostały aneksy zawierające materiały takie, jak modlitwy za zmarłych, kwestionariusze stosowane w badaniach oraz mapa regionu pokazująca lokalizacje, w których pracę w terenie przeprowadzono.   źródło opisu: http://pracownik.kul.pl/dzidek/dorobek/39380_smier…(?) źródło okładki: zdjęcie własne