Edward Gibbon – Upadek Cesarstwa Rzymskiego na Zachodzie

Monumentalna praca Edwarda Gibbona (1737-1794) The History of the Decline and Fali of the Roman Empire należy do kanonu klasyki historycznej, Znakomitym pisarstwem reprezentuje to, co w historiografii tradycyjnej najlepsze, a dzięki oświeceniowemu racjonalizmowi, inteligencji i odwadze intelektualnej autora wyrasta ponad ówczesne ograniczenia źródłowe i metodologiczne. Całość dzieła obejmuje okres od pierwszych symptomów kryzysu imperium rzymskiego pod koniec II wieku aż do zdobycia „Nowego Rzymu”, Konstantynopola, przez Turków w roku 1453. Kilkakrotnie wydawany przez PIW przekład początkowych tomów, któremu nadano tytuł Zmierzch Cesarstwa Rzymskiego, kończy się śmiercią cesarza Juliana Apostaty i wraz z nią klęską restytucji pogaństwa w Rzymie. Niniejsza kontynuacja tego przekładu (lekturowe może być ona traktowana jako samodzielna książka) doprowadza czytelnika do symbolicznego roku 476, kiedy germańscy najemnicy zdjęli z tronu ostatniego cesarza zachodniorzymskiego, Romulusa Augustulusa. Dalsze dzieje wschodniej części imperium składają się już, według naszej terminologii, na historię Bizancjum.