Jacek Żemantowski – Piruetem przez historię

SPORT I TEATR

1. Łyżwiarstwo figurowe zbliża sport do teatru. Muzyka i kostium stanowią oprawę dla ekspresyjnie wyrażonego ruchu ocenianego według kryteriów piękna. Ale też ze względu na subiektywny charakter ocen dyscyplina ta budzi wiele kontrowersji. Spory wybuchają nieraz z drapieżną siłą i rzucają ponury cień na tę pełną światła i poezji formę sportu.
Znamienne są wypowiedzi „gwiazd” zwracających uwagę na fakt, że piękno w sporcie ma wymiar moralny.
Ania Rechnio mówi: „Sport pędzi na złamanie karku bez refleksji w jakim powinien zmierzać kierunku i czy przypadkiem końca tej drogi, którą obrał nie wyznacza przepaść”.

2. Książka Bogdana Chruścickiego i Jacka Żemantowskiego pt. „Piruetem przez historię”, wprawdzie nie powoduje u czytelników zawrotu głowy, ale pozwala lepiej i głębiej, niejako z głębi duszy, rozpoznawać ten niezwykły świat człowieka.
Dzieje łyżwiarstwa figurowego w Polsce autorzy opowiadają słowami zawodników, trenerów, sędziów i działaczy, zapraszając ich do dialogu, w którym patrzą na tę formę sztuki oczami dziecka, które stawia pierwsze kroki na lodzie, pierwszych startów, sukcesów w wieku młodzieńczym, wzlotów i upadków w konkursach międzynarodowych, dramatycznym i nie zawsze oczekiwanym zakończeniem kariery sportowej.
Głębokie rozumienie sportu ze strony autorów książki sprawia, że każdy wywiad jest ważnym epizodem, który składa się na panoramiczny obraz polskiego łyżwiarstwa figurowego. Autorzy stawiają nieraz pytania trudne, w których odsłaniają się konflikty osobiste między partnerami lub trenerami i zawodnikami. Niekiedy na drodze do wielkich sukcesów leżały nieuporządkowane emocje, innym razem przeszkodą był brak emocjonalnej więzi między partnerami, który wpływał na niższą wartość artystyczną dobrze wystudiowanych programów.
Dzięki temu książka ma wartość poznawczą, uczy nas patrzeć na sport „oczami duszy”, cieszyć się z sukcesów naszych zawodników, ale też współuczestniczyć w ich porażkach.
Bywa przecież na lodzie tak jak w innych dziedzinach życia, że drogi, które biegły przez lata równolegle, nagle w dramatycznych okolicznościach się rozchodzą. Żal zostaje na długo, a nawet tkwi w sercu jak zadra przez całe życie.
Mistrzyni świata juniorów w tańcach na lodzie powie publicznie, że jej 4,5-letnia córeczka ma tyle lat, ile miała jej mama, kiedy pierwszy raz z rodzicami poszła na lodowisko. Nie zrobię tego sama wobec niej, aby mogła właśnie przeżyć swoje dzieciństwo, którego mnie zabrakło.
Z innego wywiadu dowiemy się, że na właściwą partnerkę do pary, trzeba czekać latami, np. Mariusz Siudek wybrał Dorotę Zagórską jako piątą z kolei partnerkę. „Kiedy po raz pierwszy ująłem rękę Doroty przy wyjeździe na lodowisko, poczułem jakby mi ktoś otworzył wrota do raju. Wyczuwała każdy mój ruch, każdą intencję”. W ten sposób dała o sobie znać banalna prawda, że wielkie rzeczy w sporcie osiąga się dzięki miłości.
Bardzo bolą jednak zawodników niesprawiedliwe oceny, które po zakończeniu kariery zaciemniają obraz łyżwiarstwa figurowego. Sprawiedliwość jest bowiem wartością odczuwaną jednako intensywnie przez dzieci i dorosłych. Jest także wielkim wyzwaniem dla sędziów i działaczy. Głęboko odczuwana jest też przez widzów, którzy na różne sposoby próbują łagodzić niesprawiedliwe wyroki.
Książka jest bogato ilustrowana. Zawiera artystycznie wykonane zdjęcia przez wybitnych polskich fotoreporterów. Są na nich dawni i współcześni mistrzowie Polski, dzięki czemu widzimy jaką metamorfozę przeszło nasze łyżwiarstwo figurowe od jazdy pokazowej do rewii.
Do książki dołączono też album zdjęć najlepszych łyżwiarzy świata, którzy zostali zatrzymani w kadrze w momencie, kiedy demonstrowali oryginalne rozwiązania techniczne, baletową dokładność ruchu lub akrobatyczną formę ruchu.
Zdobywamy dzięki temu wiedzę, która pozwala nam lepiej rozumieć tak istotne dla łyżwiarstwa figurowego sprawy, jak trudności techniczne oraz wrażenie artystyczne programu, złożonego oprócz tego z jazdy obowiązkowej, jazdy dowolnej oraz występów pokazowych.
A wszystko to co widzimy na zdjęciach uzupełniają oszczędne komentarze autorów książki oraz z wielkim znawstwem formułowane opinie samych zawodników.
Sport jako teatr także widownię stawia w roli twórcy.

Krzysztof Zuchora   źródło opisu: www.kronikasportu.pl źródło okładki: www.kronikasportu.pl