Katarzyna Jarmuł – Secesja i jej górnośląskie formy

Zjawiska artystyczne zachodzące około 1900 roku, określane pojęciami: secesja, Art Nouveau, Jugendstil czy belle epoque, przybierały rożne oblicza w rożnych ośrodkach-? zarówno tych metropolitalnych, w których rodziły się pierwociny stylu, jak i prowincjonalnych. Autorzy niniejszej publikacji, prezentując dzieła niemal wszystkich dyscyplin plastycznych, pragną zwrócić uwagę właśnie na ową różnorodność sztuki w obrębie stylu, rozpoznawanego zawsze jako secesja.Secesja zdecydowanie zrywała z XIX-wiecznymi neostylami, akcentując dekoracyjność formy jako wartość nadrzędną przedmiotu, także użytkowego. Artyści kreujący nowy nurt u schyłku XIX wieku traktowali inspiracje dawnymi stylami jako coś naturalnego, choć bez mechanicznego powtarzania elementów sztuki dawnej. Bezpośrednim źródłem fascynacji i natchnienia były: literatura (szczególnie romantyczna), sztuka ludowa (w tym świat baśni i legend), sztuka Dalekiego Wschodu, wreszcie świat organiczny z bogactwem fauny i flory. Jednym z najczęściej stosowanych motywów stała się także postać kobiety. Za dekoracyjną formą stylu stały teoretyczne założenia, idee filozoficzne oraz ogromne zainteresowanie twórców kierunku możliwościami wykorzystania nowych technologii w sztuce.Publikacja została podzielona na dwie części. W pierwszej Iwona Korgul-Wyszatycka omawia największą w Polsce, unikatową kolekcję sztuki secesyjnej Muzeum Mazowieckiego w Płocku, które podjęło inicjatywę gromadzenia obiektów z przełomu XIX i XX wieku w ślad za dwiema wystawami sztuki Art Nouveau, zorganizowanymi w latach 60. ubiegłego wieku w Krakowie i Płocku. Charakterystyka płockiej kolekcji jest zarazem wprowadzeniem w szerzej postrzegane zjawiska zachodzące w sztuce przełomu stuleci. W zbiorach tych znajdują się zarówno przedmioty europejskiego rzemiosła artystycznego, jak i dzieła polskiego malarstwa, grafiki, rzeźby, medali i plakiet, plakatów, druków okolicznościowych, fotografii i szeroko pojętej sztuki stosowanej przełomu XIX i XX wieku wiodących ośrodków twórczych, jakimi były Kraków, Warszawa, Lwów. Prezentowane ilustracje wybranych obiektów i fragmentów ekspozycji reprezentacyjno-mieszkalnych wnętrz secesyjnych ukazują wykwintne bogactwo europejskiej stylistyki sztuki belle epoque.Druga część publikacji opisuje rodzime oblicze secesji. W obrębie obecnego województwa śląskiego secesja ujawniła się najpełniej w architekturze, zarówno mieszkalnej jak i przemysłowej. Możemy obserwować przenikanie się w niej inspiracji i wzorów płynących głównie z dwóch kierunków ? austriackiego i pruskiego. Ekonomiczna infrastruktura tworzyła dogodne warunki dla rozwoju kulturalnego, a rozlokowanie administracyjne obecnego obszaru Górnego Śląska w trzech ośrodkach ? austriackim, pruskim i rosyjskim ? sprzyjało przenikaniu się różnorodnych wpływów. Zauważalne jest to także w stylistyce polichromii ściennych, świeckich i sakralnych, oraz witrażach. Styl około 1900 roku objął nie tylko wielką sztukę, ale również seryjną wytwórczość. Do takiej można zaliczyć drukarstwo, w tym plakaty, grafikę książkową, kartki pocztowe i atelierowe winiety fotograficzne. Poza obiektami ściśle związanymi z regionem, można bardzo często spotkać się z importowanymi przedmiotami o pozaśląskiej proweniencji. Wśród nich należy wymienić malowane secesyjne szkła dekoracyjne z zakładu szkła artystycznego Fritza Heckerta w Piechowicach (Petersdorf) na Dolnym Śląsku. Wskazuje to, że Śląsk nie był wówczas izolowaną prowincją, a modne wyroby artystyczne trafiały na wszystkie rynki i do wielu domów mieszczańskich. Secesja bowiem była przede wszystkim stylem mieszczańskim.Publikacja towarzyszy pierwszej w Muzeum Śląskim, obszernej wystawie sztuki secesyjnej. Zgromadzone na niej muzealia pochodzą z Muzeum Mazowieckiego w Płocku oraz Muzeów w Bielsku-Białej, Chorzowie, Gliwicach, Sosnowcu, Muzeum Historii Katowic i Muzeum Narodowego we Wrocławiu.   źródło opisu: Matras źródło okładki: http://sklep.muzeumslaskie.pl/product_info.php?pro…»