Ludwig Wittgenstein – O pewności

W dziele O pewności Wittgenstein omówił słynny artykuł G.E. Moore’a zatytułowany Obrona zdrowego rozsądku. Wittgenstein wykazał, że język kontaktuje się ze światem za pomocą pewnych banalnych, oczywistych zdań, które są bezpodstawne. Zdania te nie są uzasadnione i nie wymagają uzasadnienia; nie ma też żadnego powodu, by w nie wierzyć. Zdań takich jak: „To jest ręka”, „Tu jest biblioteczka” i „To jest krzesło” uczymy się na kolanach rodziców i po prostu nie ma sensu w nie wątpić. Nie możemy uzasadnić twierdzenia „To jest ręka” w sensie, że jest to bezpodstawne przekonanie, przekonanie, które wyznaje się bez żadnych uzasadniających je argumentów. Po prostu nauczono nas nazywać pewne rzeczy rękami, biblioteczkami, krzesłami. Jeśli ktokolwiek w naszym społeczeństwie ma poważne wątpliwości, że to, na czym się siedzi, jest krzesłem, to znaczy, że coś z tą osobą jest nie tak! Uczymy się tych bezpodstawnych przekonań od naszych rodziców we wczesnym dzieciństwie, mając rok lub dwa lata.

Zdaniem Normana Malcolma trudno jest docenić rozmiar bezzasadności naszych najbardziej podstawowych przekonań. Ma on na myśli to, że zbyt wiele rzeczy uważamy za oczywiste (takie jak biblioteczki, ręce lub stoły), trudno nam więc zdać sobie sprawę z tego, że są one „oczywiste” tylko w obrębie formy życia lub kultury, w jakiej wyrośliśmy i wykształciliśmy się.

Bezpodstawność naszych przekonań nigdzie nie jest tak ogromna, jak w obszarze religii. Osoba wierząca wierzy w Boga, ponieważ wychowano ją w środowisku uznającym to przekonanie albo, być może, nawróciła się w późniejszym wieku i pouczono ją, w co wierzy dana grupa religijna. Tak jak uczymy się o stołach lub krzesłach na matczynych kolanach — i te proste stwierdzenia są bezpodstawne — tak też i wiara w Boga (zdaniem zwolenników tego poglądu) nie opiera się na żadnych dowodach czy podstawach. Kształtowani jesteśmy raczej w kierunku danej formy życia. Dlatego też twierdzi się, że wyznawcy religijni tak mocno podkreślają edukację młodych ludzi — chcą oni bowiem, by młodzi podzielali schematy przekonań swoich rodziców. Rodzic-katolik, rodzic-muzułmanin pragnie, by jego dzieci uczęszczały do katolickiej lub muzułmańskiej szkoły, klubu młodzieżowego itd., tak by ich odpowiednio nauczono prawd wiary. Dla antyrealisty kwestia „odpowiedniości” i „prawd wiary” nie jest ustalana poprzez niezależne dociekanie   źródło opisu: http://www.opoka.org.pl/biblioteka/F/FR/krotko_03.html źródło okładki: http://archiwumallegro.pl/o_pewnosci_ludwik_wittge…»