Maria Górska – Gdybym mniej kochała: Dziennik lat 1896-1906

„Chełmoński dużo pali, krótką ma fajeczkę, której z ust nie wypuszcza. Dowiedziałam się, że lubi francuski tytoń Caporal i włożyłam mu taką paczkę do kieszeni. Jak mu jedna wyjdzie, kładę drugą, a on myśli, ze to zawsze ta sama.
»Co to za dobry francuski tytoń – mówi – taki pakowny, paczka mała, a trwa długo«.
Obcowanie z tym człowiekiem podnosi i uszlachetnia. Z żalem widzimy, ze obraz skończył, bo bez zajęcia utrzymać go w Woli będzie trudno. Są dnie, gdzie tak jest zaabsorbowany, że nic koło siebie nie widzi”.

To spostrzeżenie zostało zapisane 26 października 1986 roku. Maria Górska, przejęta kłopotami artysty, który nie radził sobie z uciążliwą codziennością, pomagała wytrwale i dyskretnie. Wśród swoich przyjaciół wyszukiwała nabywców prac malarza, sama zamawiała szkice i portrety, karmiła i wspierała. W jej pamiętnikach znajdziemy opisy spotkań i rozmów z wieloma wybitnymi artystami: Henrykiem Sienkiewiczem, Leonem Wyczółkowskim, Henrykiem Siemiradzkim, Wojciechem Gersonem, Józefem Mehofferem, Henrykiem Weyssenhoffem.

Maria Górska jest świadoma niezwykłości i dramatyzmu swoich czasów: niewoli kraju, rozruchów politycznych, prześladowań religijnych. Opisuje także najbliższe otoczenie, małżeństwa synów, wyjazdy na święta, karnawałowe bale, radości i kłopoty innych ludzi.

Wcześniejsze zapiski (1889 – 1895 ) zostały wydane pod tym samym tytułem w 1996 roku. Ostatni tom ukaże się w 1998.   źródło opisu: Twój Styl, 1997 źródło okładki: zdjęcie autorskie