Péter Zilahy – Ostatnia oknożyrafa

Powieść leksykon – tak autor nazywa „Ostatnią oknożyrafę”. „Okno-Żyrafa” (ta pierwotna) to ilustrowany leksykon dla dzieci, używany kiedyś w węgierskich szkołach do nauki czytania i pisania. Na zasadzie luźnych skojarzeń z hasłami z okno-żyrafy autor stworzył własny leksykon – leksykon swojego życia, historii i kultury swojego kraju i całej Europy, w którym przeżycia z dzieciństwa przemieszane są z wojną w Jugosławii, manifestacjami w Belgradzie. Te trzy elementy stają się pretekstem do dalszych refleksji i wspomnień. Książka, bogato ilustrowana (przedruki z „Okno-Żyrafy”, karykatury), z dużą ilością zdjęć wykonanych przez autora właśnie podczas belgradzkich manifestacji, stanowi jedynie część tego, co powstało na podstawie zawartego w niej tekstu. Uzupełnieniem jest m. in. prezentacja multimedialna (w czterech językach), audycja radiowa oraz liczne odczyty wygłaszane przez Zilahyego w najróżniejszych miejscach świata. We wszystkich formach i językach (została przetłumaczona na 11 języków, kolejne w przygotowaniu) cieszy się niezwykłą popularnością, na Węgrzech doczekała się już dwóch wydań (1998, 2000).

„Peter Zilahy to węgierski Andy Warhol. Nawet ze sloganu potrafi zrobić dzieło sztuki”.
Arnon Grunberg

„Mieszanka reportażu, poezji dokumentalnej i intymnej archeologii wewnętrznej… Peter Zilahy, podróżnik, poszukiwacz przygód, prowokator i twórca wspaniałych performance’ów bardzo przypomina Jeana-Arthura Rimbaud z czasów Komuny Paryskiej. I chociaż nie wiem, jak Jean-Arthur wyglądał, mam silne przeczucie, że wyglądał tak jak Peter Zilahy”.
Jurij Andruchowycz

„Ta proza jest inteligentna, realistyczna, wspaniale dowcipna i bardzo na czasie. Zilahy zebrał fotografie, rozmowy, filmy i fragmenty muzyczne, żeby pozszywać je w burleskowy i poetycki podręcznik dla demonstrantów. Rewolucyjna książka Zilahyego napisana została w tak akrobatyczny sposób, że czyta się ją z zapartym tchem”.
Otto Wynen, „Arte”

„Jak Paragraf 22 traktuje o szaleństwie wojny, tak Ostatnia oknożyrafa opowiada o szaleństwie życia codziennego w czasach dyktatury”.
Frank Prescott, „Orient Express”

„Książka Petera Zilahyego, napisana w formie leksykonu dla dzieci żyjących w czasach komunizmu, stoi na równi z innymi nowatorskimi dziełami dwudziestowiecznej prozy takich mistrzów jak Queneau, Calvino, Amis i Perec”.
Pieter Steinz, „NRC Handelsblad”

„Człowiek renesansu XXI wieku. Peter Zilahy to twarz Nowej Europy”.
Paul Gessel, „Ottawa Citizen”
„Zilahy posługuje się rewolucyjną poetyką z pewnością i intuicją właściwą lunatykom”.
Ingo Schulze

„Jest pisarzem, ale także performerem, odważnie łączącym w swej twórczości słowo pisane z nowoczesnymi mediami”.
Przemysław Gulda, „Gazeta Wyborcza”   źródło opisu: Czarne, 2005 źródło okładki: www.czarne.com.pl