Tadeusz Różewicz – Śmierć w starych dekoracjach

…opowiadam w tej książce o życiu w starych dekoracjach-konwencjach, które zo­stały zbudowane w przeszłości i przetrwa­ły w różnych formach społecznych, oby­czajowych, politycznych do naszych cza­sów, (…) „Bohater” tego opowiadania do­piero w godzinie śmierci ma przeczucie, że prawie całe życie spędził wśród zakazów i nakazów, pojęć, idei i symbolów, które byty atrapami. Jego walka o godność polega na tym, że chce zrozumieć świat, w któ­rym żyje. (…) Zanim mój „bohater” umarł, zrozumiał, te „sfinks”, na którego patrzy, jest fałszywy, że jest atrapą ulepioną z gip­su, szmat i papieru przez wielogłowego de­koratora. Oto prawdziwe oblicze świata, w które spojrzał umierający. Ale nie Jest to tylko spojrzenie na otaczającą rzeczywistość. Jest to także spojrzenie w oczy „tajem­nicy”. W mistyczne oblicze naszego życia. Ten gipsowy „sfinks” to symbol mistyki i mistyfikacji, prawdziwe oblicze ostatniej tajemnicy, której spojrzał w oczy umierają­cy. Koniec. Nie ma tajemnicy. „Śmierć w starych dekoracjach” jest opowiadaniem skierowanym przeciwko mistyce w życiu i przeciwko mistyce śmierci.   źródło opisu: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1980 źródło okładki: zdjęcie autorskie