Bertrand Russell – Władza. Nowa analiza społeczna

Opublikowana w 1938 roku „Władza. Nowa analiza społeczna” jest z dzisiejszej perspektywy książką niezwykle współczesną, nie straciła nic ze swej aktualności i czyta się ją, jakby została napisana wczoraj. W pewnym sensie robi smutne wrażenie, a w trzeźwości ocen jest niepokojąca. Oto w 1938 roku wiedzieliśmy już właściwie wszystko” czym jest system hitlerowski, obozy koncentracyjne, stalinowskie łagry, jak będzie wyglądała następna wojna światowa i nie zrobiliśmy nic. Dzieło to pozbawione jest proroctw, zawiera raczej przewidywania wsparte chłodną analizą zdarzeń i obiektywnym obrazem rzeczywistości społecznej. Jest pod tym względem ze wszech miar warte przeczytania. Wyziera z niego Russell wielki, erudycyjny dojrzały, poruszający się swobodnie po obszarach filozofii, ekonomii i dziejów powszechnych.

„Idąc zboczem góry Thai, Konfucjusz natknął się na kobietę, która rozpaczliwie szlochała nad grobem. Mistrz skierował się ku niej, a następnie posłał ucznia, aby ją wypytał.
– Czy rozpacz twoja jest rozpaczą tego, kto doświadczył smutku nad smutkami?
– Jest takaż – odrzekła. – Dawno temu ojca mojego męża zabił tu tygrys. Mój mąż także został zabity. A teraz mój syn zginął w ten sam sposób.
– Czemu nie opuścisz tego miejsca? – spytał mistrz.
– Nie gnębi mnie tu rząd – usłyszał odpowiedź.
– Pamiętajcie, moje dzieci – rzekł później – rząd, który gnębi lud, jest bardziej przerażający niż tygrysy”.

Miłość do władzy jest częścią zwykłej natury ludzkiej, lecz filozofie władzy są, w szczególnym, określonym sensie, obłąkane. Ludzi, którym miłość do władzy daje fałszywy obraz świata, można znaleźć w każdym zakładzie dla obłąkanych. Niezwykle podobne bałamuctwa, tyle że wyrażone zawiłym językiem osób wykształconych, prowadzą ku profesurze z filozofii; jeśli zaś wyraża się je z elokwencją i tak, by działały na uczucia słuchaczy, prowadzą ku dyktaturze.   źródło opisu: Książka i Wiedza 2001 źródło okładki: Książka i Wiedza 2001