Ramin Jahanbegloo – Rozmowy z Isaiahem Berlinem

Rozmowy z Isaiahem Berlinem to zbiór pięciu pasjonujących wywiadów przeprowadzonych przez Ramina Jahanbegloo z jednym z największych dwudziestowiecznych filozofów polityki i historyków idei. W tych długich, niezwykle żywych rozmowach Berlin dotyka najróżniejszych tematów – opowiada o swoim życiu, poglądach na filozofię, historie, politykę, muzykę i literaturę. Olbrzymia erudycja sprawia, że Berlin jest wspaniałym przewodnikiem po świecie idei, wydarzeń i ludzi. Dzięki jego opowieściom o młodości w Rydze i Piotrogrodzie, o rosyjskiej rewolucji, której był świadkiem, o studiach w Oksfordzie czy służbie dyplomatycznej w Moskwie tuż po zakończeniu II wojny światowej, uzyskujemy cenny, osobisty obraz XX wieku. Berlin prezentuje myślicieli i pisarzy, których myśl badał przez całe życie – Machiavellego, Herdera, Vico, Hamanna, de Maistre’a, Burke’a, Marksa i wielu innych – oraz ich dzieła, które go fascynowały bądź odstręczały. Podkreśla, że lektura pisarzy, z którymi się nie zgadza, pozwala mu lepiej zrozumieć wady własnego stanowiska i je w konsekwencji zmodyfikować. Deklaruje po raz kolejny wielkie przywiązanie do wartości liberalnych i idei pluralizmu, a zatem i niechęć do myślenia utopijnego, fundamentalistycznego i dogmatycznego – myślenia w kategoriach rozwiązań ostatecznych; niemniej jednak ze zrozumieniem traktuje niektóre z zarzutów stawianych tradycji liberalnej. Opowiada wreszcie o spotkaniach z politykami (Nehru, Churchillem, Weizmannem), o swoich upodobaniach literackich i muzycznych. Przez całą książkę przewijają się dwa niezmiernie interesujące wątki: żydowski i rosyjski. Berlin opowiada o genezie i niektórych perypetiach syjonizmu, do którego jest przywiązany, analizuje stosunek myślicieli takich jak Marks czy Moses Hess do ich żydostwa. Obszerne partie wywiadów poświęcone Rosji przynoszą z kolei fascynujące rozważania nad dziewiętnastowieczną i dwudziestowieczną myślą polityczną, polityką i literaturą rosyjską, wzbogacone osobistymi wspomnieniami Berlina ze spotkań z Achmatową i Pasternakiem.   źródło opisu: Wydawnictwo Aletheia, 2002 źródło okładki: Zdjęcie autorskie