Zdzisław Marek – Głośne zdarzenia w świetle medycyny sądowej

Prezentując niniejszą książkę jako kontynuację wydanych wcześniej Wspomnień medyka sądowego (Kantor Wydawniczy Zakamycze – Kraków 1999 r.), w znacznej części zaniechałem pierwotnie planowanego ograniczenia się do zaprezentowania kolejnych interesujących przypadków z praktyki biegłego. Główną uwagę pragnę poświęcić aspektom sądowo-lekarskich sposobów dochodzenia do końcowego wnioskowania i formułowania opinii, zawsze wskazując na miejsce medyka sądowego jako jednego z ogniw wymiaru sprawiedliwości. Wśród obowiązujących pięciu złotych zasad:: kto, kogo, kiedy, jak i dlaczego – do biegłego medyka sądowego należy odpowiedź na pytania:: jak, kiedy, a czasami także kogo, gdy w grę wchodzą badania identyfikacyjne nieznanej ofiary. Nigdy natomiast biegły nie odpowiada na pytania kto i dlaczego, ponieważ jest to obszar zarezerwowany do wyłącznej dyspozycji prawników. Tymczasem najwięcej zarzutów stawia się biegłym, którzy odmawiają odpowiedzi na te ostatnie pytania.
Książka będzie więc omawiać wyłącznie sądowo-lekarskie aspekty prezentowanych przypadków, informacje o nich niezbędne – moim zdaniem – do lepszego zrozumienia okoliczności im towarzyszących. Niestety nie zawsze możliwe będzie zachowanie chłodnego obiektywizmu pozbawionego wszelkiego emocjonalnego aspektu. Autor głęboko za to przeprasza, lecz jednocześnie wyraża nadzieję, że czytający będzie niekiedy także zbulwersowany i może tym łatwiej zrozumie intencje, które kierowały piszącym. Dotyczy to zwłaszcza przypadków, w których wnioski autora mogą się wydać trudne do przyjęcia, ponieważ w kręgach cechujących się życzeniowym myśleniem odmienne ich oceny zdobyły już sobie prawo obywatelstwa. Niestety nikt nie przekona ludzi, których myślenie przebiega wedle zasady jeżeli fakty przeczą wyobrażeniom – to biada faktom.
Ma to miejsce między innymi w badaniach historycznych przypadków, w których zasady sądowo-lekarskiego rozumowania pozwalały na interpretację i wysnuwanie tez odmiennych od dotychczasowych, względnie rzucały nowe światło na zapisane spostrzeżenia.
Najostrzej krytykowane są opinie medyczno-sądowe tyczące się współczesnych zdarzeń. Autorów takich opinii pomawiano o kłamstwa, fałszowanie prawdy i służbę niewłaściwym panom. Dobrą ilustracją jest tu stara rzymska sentencja veritas semper odium parit (prawda zawsze budzi niechętnych). Wobec ostrych i niesłusznych krytyk, medyka sądowego chcącego pozostać wiernym zasadom uprawianej dyscypliny broni jedynie:: przekonanie o słuszności wyznawanych zasad, odporność na krytyki, bycie wysoce rozważnym i samokrytycznym oraz zasada, by nigdy nie służyć żadnym panom w imię jakichkolwiek koniunkturalnych interesów.
Na pewno drażnią niektóre wydarzenia ostatnich lat, mało stabilna sytuacja społeczno-polityczna, trudne do akceptacji nastawienie roszczeniowo-rozliczeniowe odnowicieli, próby wykreślenia z naszej historii wszystkiego, czym żyli nasi dziadkowie i ojcowie, należący do pokolenia, które z najwyższym wysiłkiem i oddaniem przywracało życie i odbudowywało kraj po wojennych zniszczeniach.
Nie dziwią więc pytania stawiane przez nas, przedstawicieli starszego pokolenia:: kim byliśmy przeżywając wojnę, walcząc na wszystkich frontach o odzyskanie samodzielności; czy nasze dążenia i osiągnięcia zasługują wyłącznie na potępienie i zapomnienie; czy nasza powojenna działalność zawodowa i naukowa były bezwartościowe?
Podobne pytania można jeszcze mnożyć. Ograniczę się jednak do najlepiej mi znanej, bo przez kilka dziesiątków lat uprawianej dyscypliny, jaką jest medycyna sądowa, uznana w całym cywilizowanym świecie za ważny element prawidłowo funkcjonującego systemu wymiaru sprawiedliwości, a która jest u nas obecnie zbędną akademicką dyscypliną, której opinie ocenia i krytykuje niemal każdy, nie mając żadnej wiedzy o danym zdarzeniu. Dla ludzi, świadków tamtych czasów, żenujące jest uznawanie za bohaterów ludzi pokroju Ognia z Podhala, szpiegów w oficerskich mundurach i niemal wszystkich, którzy czynnie protestowali przeciwko temu, co bez naszej obecności zadecydowała Wielka Trójka, dążąc do zmiany ustaleń nawet za cenę III wojny światowej.   źródło opisu: Krakowskie Wydawnictwo Medyczne 2009 źródło okładki: Krakowskie Wydawnictwo Medyczne 2009